ЦАЛИН ХӨЛСНИЙ СИСТЕМ

Transcription

1 ЦАЛИН ХӨЛСНИЙ СИСТЕМ 1. Цалин хөлсний мөн чанар, зарчим, хэлбэр 2. Цалин хөлсийг ялгавартай тогтоох аргууд

2 Цалин хөлс олгоход баримтлах зарчмууд Цалин хөлс баталгаатай байх ёстой. Цалин нь хийж бүтээсэн зүйлийн тоо хэмжээ, чанараас хамааралтай байх ёстой. Цалин нь ажилчдын мэдлэг чадвар, дадлага туршлагаас хамаардаг байх. Цалингийн хэмжээ нь хөдөлмөрийн бүтээмжийн өөрчлөлттэй уялдаатай байх ёстой. Цалин хөлсний хэмжээ нь мөнгөний ханш уналтыг нөхөж байх ёстой.

3 Цалин хөлсийг дараах байдлаар ангилж үзнэ. Нэрлэсэн ба бодит цалин Үндсэн ба нэмэгдэл цалин Байгууллагууд цалин хөлсийг олгох дараах хэлбэрүүдийг ашиглана. Хийснээр олгох цалин Цагаар олгох цалин

4 Хийснээр олгох цалин Ажилчдын хийсэн ажлыг нь бүртгэж хэмжих боломжтой ажилд цалинг хийснээр олгодог. Энэ хэлбэрийг үйлдвэрийн газруудад гол төлөв ашиглана. Жишээ нь, хивсний үйлдвэр, талх, нарийн боовны үйлдвэр гэх мэт.

5 Хийснээр олгох цалин Дараах томъёог ашиглана. Цалин = Ажлын хэмжээ * Нэгж ажлын үнэлгээ

6 Цагаар олгох цалин Ажилчдын хийсэн ажлыг нь бүртгэж хэмжих боломжгүй ажилд цалинг цагаар олгодог. Энэ хэлбэрийг үйлчилгээний газруудад болон байгууллагын удирдах ажилтангуудын цалинг бодоход гол төлөв ашиглана. Жишээ нь, харилцаа холбооны мэргэжилтэн, хүний нөөцийн менежер гэх мэт.

7 Цагаар олгох цалин Дараах томъёог ашиглана. Цалин = Ажилласан цаг * Нэг цагийн үнэлгээ

8 Хийснээр болон цагаар олгох хэлбэр дараах системүүдээс бүрдэнэ. Үүнд: Хийснээр ба цагаар шууд олгох Хийснээр ба цагаар болзолтой олгох Хийснээр ба цагаар шагналтай олгох

9 Хийснээр ба цагаар шууд олгох Энэ систем нь үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн буюу гүйцэтгэсэн ажил үйлчилгээ, жинхэнэ ажилласан цагийн хэмжээ үнэлгээтэй шууд хамааралтай байдаг. Ажлын хэмжээ * Нэгж ажлын үнэлгээ Ажилласан цаг * Нэг цагийн үнэлгээ

10 Хийснээр ба цагаар болзолтой олгох Ажилчдын цалин бодож олгохдоо янз бүрийн болзол тавих систем. Өсгөн нэмэгдүүлж олгох систем. Өндөр бүтээмж бий болгох зорилгоор өндөр бүтээмжтэй ажиллаж байгаа ажилчдын хөлсний үнэлгээг шаталсан хувиар өсгөн нэмэгдүүлж олгоно.

11 Хийснээр ба цагаар болзолтой олгох Торгуульт систем. Нормоо биелүүлж чадаагүй ажилчдын ажлын үнэлгээг бууруулж олгох систем. Энэ систем нь өсгөн нэмэгдүүлэх системтэй харьцуулахад ажилчдыг урамшуулах хөшүүрэг болж чаддаггүйгээр дутагдалтай талтай.

12 Хийснээр ба цагаар болзолтой олгох Жишээ, 1000 ш бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэвэл ажлын үнэлгээ нь 2 төгрөг, нормоо давуулан биелүүлвэл давуулсан бүтээгдэхүүн нь 3 төгрөг, нормоо биелүүлж чадаагүй бол 1.8 төгрөг ш бүтээгдэхүүнд 1000*2=2000 төгрөг 1500 ш бүтээгдэхүүнд 1000*2+500*3=3500 төгрөг нормоо 500 бүтээгдэхүүнээр давуулж биелүүлсэн учир 500 төгрөг илүү авч байна. 900 ш бүтээгдэхүүнд 900*1.8= 1620 төгрөг - нормоо 100 бүтээгдэхүүнээр дутуу гүйцэтгэсэн тул 180 Copyright төгрөг by алдаж KADIRBYEK, байна. D., MSUA

13 2. Цалин хөлсийг ялгавартай тогтоох аргууд 1. Чанарын арга 1. Шууд эрэмбэлэн үнэлэх арга 2. Ангилан эрэмбэлэн үнэлэх арга 2. Хүчин зүйлсийг зэрэгцүүлэн үнэлэх арга 3. Тарифийн систем

14 2. Цалин хөлсийг ялгавартай тогтоох аргууд 1. Чанарын арга - Шууд эрэмбэлэн үнэлэх арга Тухайн байгууллагын ажлуудыг тусгай боловсрол буюу оюуны онцлог чадварыг нямбай ажиллуулахыг шаарддаг, хэцүү, нарийн нягт байдлаар нь эрэмбэлээд эрэмбийн эхэнд байгаа ажилд хамгийн өндөр цалин олгож, эрэмбэ нь буурах тусам үнэлгээг нь бууруулах замаар цалин тогтоох арга юм.

15 2. Цалин хөлсийг ялгавартай тогтоох аргууд 1. Чанарын арга - Ангилан эрэмбэлэн үнэлэх арга Тухайн байгууллагын ажлуудыг ижил төсөөтэй байдлаар нь хэд хэдэн бүлэг болгон ангилаад, бүлэг дотор нь тусгай боловсрол буюу оюуны онцлог чадварыг нямбай ажиллуулахыг шаарддаг, хэцүү, нарийн нягт байдлаар нь эрэмбэлээд бүлэг тус бүрийн эрэмбийн эхэнд байгаа ажилд хамгийн өндөр цалин олгож, эрэмбэ нь буурах тусам үнэлгээг нь бууруулах замаар Copyright цалин by KADIRBYEK, тогтоох D., арга MSUA юм.

16 2. Цалин хөлсийг ялгавартай тогтоох аргууд 2. Хүчин зүйлсийг зэрэгцүүлэн үнэлэх арга Энэ аргаар цалин хөлс тогтоохдоо ажлуудыг шинж чанаруудаар нь зэрэгцүүлж үзнэ. Ингэхдээ ажил тус бүрийг дараах шинж чанаруудаар баллын үнэлгээ олгох замаар үнэлэх хэрэгтэй байдаг. Онцгой ур чадвар, сэтгэн бодох чадавхи шаарддаг Тусгай боловсрол буюу оюуны онцлог чадвар шаарддаг Нарийн нягт байдал шаарддаг Хариуцлага шаарддаг Биеийн хүч их шаарддаг Хүний эрүүл мэндэд хортой нөлөө үзүүлдэг

17 2. Цалин хөлсийг ялгавартай тогтоох аргууд 2. Хүчин зүйлсийг зэрэгцүүлэн үнэлэх арга. Энэ аргаар ажлуудыг үнэлэхдээ 1-5 хүртэлх баллын үнэлгээ ашиглана. Ажил Шинж чанар Нийт оноо 1 Ерөнхий менежер Маркетингийн менежер 3 Үйлдвэрлэлийн менежер 4 Нягтлан бодогч 5 Нярав 6 Жолооч 7 Үйллэгч /цэвэрлэгч/

18 2. Цалин хөлсийг ялгавартай тогтоох аргууд 3. Тарифийн систем. Цалин хөлсийг хийсэн ажлынх нь өвөрмөц чанартай холбож ялгаатай олгохын тулд тарифийн системийг өргөн хэрэглэнэ. Тарифийн систем нь дараах элементүүдээс бүрдэнэ. Тарифын зэрэг Тарифын коэффициент Тарифт цалин

19 2. Цалин хөлсийг ялгавартай тогтоох аргууд 3. Тарифийн систем. Тарифын зэрэг Оюуны тусгай чадвар, зориудын идэвх зүтгэл шаардахааргүй ажилд дээд зэргийн хурдыг хангах ажил Оюуны тусгай чадвар, зориудын идэвх зүтгэл шаардахааргүй боловч биеийн хүч их шаардах, амархан ядрах ажил Тусгай боловсрол буюу оюуны онцлог чадварыг нямбай ажиллагаатай хослуулахыг шаарддаг, хэцүү, гэхдээ биеийн хүч их шаардахааргүй ажил Онцгой ур чадвар, сэтгэн бодох чадавхи, нямбай ажиллагааг биеийн их хүчтэй хослон шаарддаг ажил

20 2. Цалин хөлсийг ялгавартай тогтоох аргууд 3. Тарифийн систем. Тарифийн зэрэг Тарифийн коеффициент Тарифт цалин