upakovkalari dizayni (Artel, Uztelecom, Roison) mahsulotlarini yaratish.

Transcription

1 O ZBEKISTON RESPUBLIKASI ALOQA AXBOROTLASHTIRISH VA TELEKOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI DAVLAT QO MITASI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI "Himoyaga ruxsat" "KG va D"kafedra mudiri F.M.Nuraliyev 2013y. BITIRUV MALAKAVIY ISHI Mavzu :_ O'zbekistonda ishlab chiqaruvchi mahsulotlar seriyasi, upakovkalari dizayni (Artel, Uztelecom, Roison) mahsulotlarini yaratish. 6

2 Bitiruvchi Kuchkorov O.Sh imzo F.I.Sh Raxbar Djalilov B.G imzo F.I.Sh Taqrizchi Nodirbekov U.M imzo F.I.Sh HFX bo yicha Qodirov F.M maslaxatchi imzo F.I.Sh TOSHKENT y. O ZBEKISTON ALOQA VA AXBOROTLASHTIRISH AGENTLIGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI Fakultet Telivizion tehnalogiyalari, kafedra kompyutirgrafikasi va dizayin Yo nalishi(mutaxassislik) shifri va nomi kompyutirgrafikasi va dizayin 7 "TASDIQLAYMAN"

3 Kafedra mudiri Nuraliyev F.M. " " 2013 y. Bitiruv malakaviy ish uchun TOPSHIRIQ Kuchkorov Odil Shuhratillayevich (talabaning familiya, ismi, sharfi) 1. Ish mavzusi O'zbekistonda ishlab chiqaruvchi mahsulotlar seriyasi, upakovkalari dizayni (Artel, Uztelecom, Roison) mahsulotlarini yaratish. 2. «4» y. B 109 sonli buyrug i bilan universitet bo yicha tasdiqlangan 3. Yakunlangan ishni topshirish muddati Ishga kerakli ma'lumotlar Adobe Photoshop dasturi. 5. Hisoblash-tushuntirish yozuvi mazmuni (ishlanmaga tegishli savollar) 1. Bob. Kompyuter grafikasi va dizayn tehnologiyalar haqida umumiy tushuncha._ 2. Bob. Adobe photoshop dasturini asosiy ish qurollari. 3. Bob. Adobe photoshop dasturida maxsulot seriyasi va qadog ini dizaynini yaratish. 6. Grafik ma'lumotlar ketma-ketligi Taqdimot uchun slaytlar va JPEG, PNG rasimlar. 7. Topshiriq berilgan sana _ Rahbar: Djalilov B.G 8

4 F.I.Sh. (imzo) topshiriqni qabul qildim: Kuchkorov O.Sh F.I.Sh. (imzo) 8. BMI alohida bo limlari bo yicha maslaxat Bo lim Rahbarning Imzo, sana F.I.Sh Topshiriq berdim Topshiriq oldim 1. Kirish Djalilov B.G Kompyuter grafikasi va dizayn tehnologiyalar haqida umumiy tushuncha._ 3. Adobe photoshop dasturini asosiy ish qurollari. 4 Adobe photoshop dasturida maxsulot seriyasi va qadog ini dizaynini yaratish. Djalilov B.G Djalilov B.G Djalilov B.G HFХ Djalilov B.G Xulosa Djalilov B.G

5 9. Ishni bajarish grafigi Ish bo limining nomi Bajarish muddati Bajarilishi to g risida rahxbar tasdig i (imzo) Kirish Kompyuter grafikasi va dizayn tehnologiyalar haqida umumiy tushuncha._ Adobe photoshop dasturini asosiy ish qurollari Adobe photoshop dasturida maxsulot seriyasi va qadog ini dizaynini yaratish HFХ Xulosa Bitiruvchi: Kuchkorov O.Sh "1" y. (imzo) Rahbar: Djalilov B.G "1" y. (imzo) 10

6 Ushbu bitiruv malakaviy ishi Adobe Photoshop dasturi yordamida O zbekstonda ishlab chiqaruvchi mahsulotlar seriyasi, upakofkalari dizayni (Artel Uztelecom, Roison) mahsulotlarini yaratishga bag ishlangan. Bitiruv malakaviy ishini bajarish davomida. Monitor upakofksi va seriyasi ishlab chiqarildi. Данная квалификационная работа посвящена созданию серии выпускаемой в Узбекистане продукции, дизайна упаковок продукции (Artel Uztelecom, Roison) при помощи программы Adobe Photoshop.В ходе выполнения работы были созданы упаковка и дизайн монитора. This qualification is dedicated to creating a series of products manufactured in Uzbekistan, packaging design products (Artel Uztelecom, Roison) using the program Adobe Photoshop. During the implementation of the package have been created and the design of the monitor. 11

7 KIRISH Fan va texnika taraqqiyoti jamiyatimizni informatsion jamiyatga aylantirdi. Bu jamiyatda faoliyat ko rsatuvchilarning aksariyat qismi axborotlarni ishlab chiqarish, saqlash, qayta ishlash va amalga oshirish bilan banddirlar. Bunday ishlarni zamonaviy kompyuterlarsiz amalga oshirish qiyin. Ulardagi ma lumotlarni qayta ishlash mashina grafikasi yordamida amalga oshirish foydalanuvchiga katta qulayliklar tug diradi. Hozirgi axborot texnologiyalari rivojlanib borayotgan vaqtda axborot dunyosida kundan-kunga katta o zgarishlar yuz bermoqda. Axborot texnologiyalari rivojlanishi qog ozsiz texnologiyadan foydalanishni talab etmoqda. Bu albatta hisoblash texnologiyasini yanada keng rivojlanishiga sabab bo lmoqda. Axborot muhitining kelajakda inson hayotidagi o rni va ahamiyati bugungi holatdan ancha yuqori bo lishi uchun bajarilishi lozim bo lgan ishlar ko lamini kengaytirishni talab etmoqda. Shuning uchun ijtimoiy tarmoqni zamonaviy kompyuterlar va avtomatlashtirilgan axborot tizimlari orqali qayta qurish, rivojlantirish va samaradorligini oshirish hozirgi kundagi dolzarb muammolardandir. Respublikamizda axborot kommunikatsiya texnologiyalarini (AKT) rivojlantirish bo yicha qonunlar, farmonlar va qarorlar qabul qilingan. Axborotlashtirish to g risida (2003 yil), Elektron raqamli imzo to g risidagi (2003 yil), Elektron xujjat aylanish to g risida (2004 yil), va boshqa qonunlar. "Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish to g risida" (2004 yil), "Axborot kommunikatsiya texnologiyalarini yanada rivojlantirishga oid qo shimcha chora-tadbirlar to g risida" va boshqa prezident farmonlari, Kompyuterlashtrishni yanada jadallashtirish va axborot-kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish chora-tadbrlari to g risida (2002-y), Axborotlashtirish sohasida normativ-xuquqiy bazani takomillashtirish to`g`risida va boshqa hukumat qarorlari ishlab chiqilgan. Jamiyatda faoliyat ko rsatuvchilarning aksariyat qismi axborotlarni ishlab chiqarish, saqlash, qayta ishlash va amalga oshirish bilan banddirlar. Bunday ishlarni zamonaviy kompyuterlarsiz amalga oshirish qiyin. Ulardagi ma lumotlarni 12

8 qayta ishlash mashina grafikasi yordamida amalga oshirish foydalanuvchiga katta qulayliklar tug diradi. Hozirgi kunda mamlakatimizda sanoat ko p tarmoq bilan rivojlanib bormoqda, bunga davlat tomonidan ishbilarmonlar va tadbikorlar uchun yaratilgan qonun hujjatlar va qulay investitsion muhit, horijiy davlatlarni mashxur kompaniyalari bilan hamkorlikda ochilayotgan korxonalar iqtisodimizni rivojlantirib kelmoqda. Ishlab chiqarishni yanada kengaytirish mahsulotlarimizni nafaqat mamlakatimiz ichida keng yoyish, balki dunyo bo ylab tarqatish uchun bu mahsulotlarni reklama qilish, tashqi ko rinishi, upakovkalari dizayinini yaratishni talab etmoqda. Ushbu dolzarblikdan kelib chiqqan holda bitiruv malakaviy ishi (BMI) O'zbekiston ishlab chiqaruvchi mahsulotlar seriyasi, upakovkalari dizayni (Artel, Uztelecom, Roison) mahsulotlarini yaratishga bag'ishlangan. Buning uchun men, Adobe Photoshop dasturidan foydalandim BMIni bajarish uchun quyidagi vazifalar qo yilgan: Adobe Photoshop programmasini o rganish. Mahsulotlar qadog'i dizaynerini Adobe Photoshop dasturi asosida ishlab chiqarishni o'rganish. Adobe Photoshop dasturi asosida, mahsulotlar dizaynini ishlab chiqish. Bitiruv malakaviy ishi kirish, to rtta bob, xulosa foydalanilgan adabiyotlar ro yxatidan iborat. Kirish qismida BMI ning maqsadi, asosiy qilinishi kerak bo lgan vazifalar va uning boblari bo yicha qisqacha ma lumot berilgan. Birinchi bob Grafika va dizayn tehnologiyalari bo yicha umumiy tushuncha. Kompyuter grafikasining amaliy dasturiy vositalari. Adobe Photoshop dasturi haqida umumiy tushuncha va Bob bo yicha xulosalarga to xtalib o tilgan. Ikkinchi bob butunlay Adobe Photoshopga bag ishlangan bo`lib uning asosiy funksiyalari ko`rib chiqilgan. Uchinchi bob Adobe Photoshop dasturida maxsulot Seriyasi va Qadog ini dizaynini yaratishga bag'ishlangan. To rtinchi bob esa hayot xavfsizligi va mehnat muxofazasiga bag ishlangan. keltirib o`tilgan. Xulosa qismida esa BMIni bajarish davomida bajarilgan ishlar va natijalar 13

9 1. BOB. KOMPYUTER GRAFIKASI VA DIZAYN TEXNOLOGIYALAR HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA 1.1. Grafika va dizayn texnalogiyalari bo yicha umumiy tushuncha Kompyuter grafikasi mustaqil yo nalish sifatida XX asrning 60-yillarida paydo bo ldi va maxsus amaliy dasturlar paketi ishlab chiqildi. O sha paytda kesmalar yordamida chizish, ko rinmas chiziqlarni o chirish, murakkab sirtlarni akslantirish usullari, soyalarni shakllantirish, yoritilganlikni hisobga olish tamoyillari ishlab chiqilgan edi. Bu yo nalishdagi ilk ishlar vektorli grafikani rivojlantirishga ya`ni, chiziqlarni kesmalar orqali chizishga yo naltirilgan edi. 70- yillardan boshlab nazariy va amaliy ishlarning aksariyati fazoviy shakl va ob`ektlarni o rganishga qaratildi. Bu yo nalish uch o lchovli grafika (3D) nomi bilan ataladi. Uch o lchovli tasvirlarni modellashtirish fazoning va jismlarinnig uch o lchovliligini, kuzatuvchi va yoritish manbalarining joylashishini hisobga olishini talab etadi. Murakkab sirtlarni akslantirish, relyeflar va ularning yoritilganligini modellashtirish bilan bog lik masalalarning paydo bo'lishi uch o'lchovli grafikaga bo lgan extiyojni yanada oshirdi. 90-yillarda kompyuter grafikasining qo llanish sohalari ancha kengaydi, ya`ni uni keng tadbiq qilish imkoniyatlari paydo bo ldi. Natijada kompyuter grafikasini faoliyati dasturlash va kompyuter texnikasi bilan bog liq bo lmagan mutaxassislarning ish vositasiga aylandi. Kompyuter grafikasining yangi yo nalishlardan biri haqiqiy tasvirlarni shakllantirishning uslub va tamoyillarini ishlab chiqishga bag ishlangan. Bu tamoyillarga ko ra tasvirlarni bevosita kuzatish yoki optik qurilmalar yordamida ro yxatga olish imkoniyati mavjud bo lishi kerak. Shunday tasvirlarga extiyoj dizayn, arxitektura, reklama va boshqa sohalarda paydo bo ldi. EHMlar funksional imkoniyatlarining kengayishi kompyuter grafikasining rivojlanishiga asos yaratdi va tasvirlar animatsiyasini ta`minlovchi tizimlar yaratilishiga olib keldi. Bunday tizimlarni quyidagi uchta guruhni ajratish mumkin: kimyo, tibbiyot, astronomiya va boshqa sohalardagi jarayonlarni ko rgazmali namoyish etish; 14

10 harakatdagi holatlar tasavvurini (imitatsiya) paydo etuvchi tizimlar (kompyuter o yinlari va boshqalar); kino va televideniya uchun tasvirlar tayyorlovchi tizimlar. Aynan shu yo nalishlarda kompyuter grafikasini rivojlantirishda asosiy qiyinchiliklarga duch kelindi. Ular uchun modellarning yuqori aniqligidan tashqari EHM imkoniyatlariga ham yuqori talablar qo yiladi. Kompyuter grafikasi ilm va fanning barcha sohalarida, ayniqsa iqtisodiy ko rsatkichlarni tahlil qilishda muvoffaqiyatli qo llanilishi mumkin. Kompyuter grafikasining turlari. Kompyuter grafikasi uch turga bo linadi: rastrli grafika, vektorli grafika va fraktal grafika. Ular bir-biridan monitor ekranida tasvirlanishi va qog ozda bosib chiqarilishi bilan farqlanadi. Rastrli grafika. Rastrli grafikada tasvir nuqtalar (qog ozda), piksellar (nuqtalar ekranda shunday deb ataladi) yordamida hosil qilinadi. Tabiiyki, nuqtalar soni qancha ko p bo lsa (ular zich qilib joylashtirilsa), unga asoslangan rasm, shakl, grafik va hokazolar shuncha aniq ko rinib turadi. Shu munosabat bilan ekranning ruxsat etish qobiliyati tushunchasi kiritilgan bo lib, unda gorizontal va vertikal yo nalishlardagi nuqtalar soni muhim ahamiyatga ega va u ekranning ruxsat etish imkoniyati deyiladi. Odatda, bunday ko rsatkich 640x480, 800x600, 1024x768 yoki bulardan yuqori piksellarda beriladi. Tasvir o lchovi ruxsat etish qobiliyati bilan bog liqdir. Bu parametr dpi(dots per inch-nuqtalar soni zichligi) bilan o lchanadi. Ekran dioganali 15 dyuymli (1dyuym=2,54 sm) monitorda tasvir o lchovi 28x21 sm.ni tashkil qiladi. Buni hisobga olsak, 800x600 pikselli monitor ekranining tasvirlash qobiliyati 72 dpi ga teng bo ladi. Demak, kompyuter xotirasidagi rangli tasvir ko p joy olinishini tushunish qiyin emas. Misol uchun 10x15 sm.li rasm taxminan 1000x1500 piksellardan iborat bo ladi. Agar har bir rangli nuqtani tasvirlash uchun 3 bayt xotira ishlatilishini hisobga olsak, bitta o rtacha kattalikdagi rasmning o zi xotirada taxminan 4 mln. bayt joyni egallaydi. Bunday ma`lumot, xususan, Internet sahifalarini yaratishda e`tiborga 15

11 olinishi zarur. Shuning uchun ham hozirgi kunda yaxshi multimedia dasturlarini, videorolikni yaratish uchun operativ xotirasi 128 Mbaytdan kam bo lmagan va mos ravishda, tezligi katta bo lgan kompyuterlardan foydalanish maqsadga muvofiq. Demak, rastrli grafika bilan ishlash uchun yuqori unumli kompyuter talab qilinadi. Rastrli grafikaning kamchiligi sifatida shuni aytish mumkinki, tasvirni masshtablashtirish (kattalashtirish, kichiklashtirish) jarayoni natijasida nuqtalar o lchovi kattalashishi bilan tasvir aniqligi yomonlashishi mumkin va xatto, tasvir tanib bo lmaydigan darajada o zgarishi mumkin. Rastrli grafika elektron (multimedia) va matbaa nashrlarida keng qo llaniladi. Nashrlarda turli illyustratsiyalarni yaratishda, odatda, skaner orqali olingan raqamli foto yoki videokamera (hozirda bunday fotoapparat va videokameralar keng tarqalgan) yoki rassom, loyihachi tomonidan tayyorlangan tasvirlardan foydalaniladi. Shuning uchun ham rastrli grafikada tahrir qiluvchi dastur vositalaridan keng foydalaniladi. Bu dasturlar, odatda, tasvirlarning aniqroq ko rinishda bo lishini ta`minlaydi. Vektorli grafika. - Vektorli grafikada tasvirning asosiy elementi sifatida chiziq qaraladi. Chiziq sifatida to g ri chiziq yoki egri chiziq olinishi mumkin. Rastli grafikada bunday chiziqlar nuqtalar (piksellar) yordamida yaratilsa, vektorli grafikada esa tasvirlarni yaratishda nuqtaga nisbatan umumiyroq bo lgan chiziqlardan foydalaniladi va shuning hisobiga tasvirlar aniqroq ko rinishga bo ladi. Vektorli grafikaning afzallik tomoni tasvirning xotirada kamroq joy olishidir, chunki bu holda xotirada joy chiziq o lchoviga bog liq bo lmagan ravishda bo ladi. Buning sababi xotirada chiziqning o zi emas balki uni ifodalovchi formula yoki parametrlar saqlanishidadir. Vektor grafikaning ixtiyoriy tasviri chiziqlardan tashkil topadi va oddiy chiziqlardan murakkablari hosil qilinadi. Ko pincha vektorli grafikani ob`ektga mo ljallangan grafika deyish mumkin. Chunki bunda, masalan, uchburchak hosil qilish uchun 3 ta chiziq (kesma)dan foydalanilsa, piramida hosil qilish uchun uni uchburchakdan foydalanibgina hosil qilish mumkin. Vektorli grafikani hisoblanadigan grafika deb ham atash mumkin, chunki tasvirni (obyektni) 16

12 ekranga chiqarishdan avval uning koordinatalari hisoblanadi va mos nuqtalar hosil qilinadi. Vektorli grafikaning matematik asosini geometrik figuralarning xossalarini o rganish tashkil etadi. Ma`lumki, nuqta tekislikda 2 ta (x,y) koordinatasi bilan, to g ri chiziq uning kanonik ko rinishi y=kx+b (bunda k va b ixtiyoriy sonlar) da, kesma esa mos ravishda boshlang ich va oxirgi nuqtasini berish bilan tasvirlanadi. Egri chiziqlar ham mos ravishda o z tenglamalariga ega. Vektorli grafika asosan illyustratciyalar yaratish uchun yo naltirilgandir. Vektorli grafika reklama agentliklarida, loyixalash byurolarida, nashriyotlarida va boshqa joylarda keng qo llaniladi. Vektorli grafika bilan ishlaydigan dasturlarga misol sifatida Adobe Illustrator 7.0, Macromedia Freehand 8.0 va Corel Draw 5.0 larni keltirish mumkin. Fraktal grafika. Fraktal grafika ham hisoblanuvchi grafika bo lib, uning vektor grafikadan farqi shundaki, unda hech qanday ob`ektlar kompyuter xotirasida saqlanmaydi. Chunki tasvirlar tenglamalar yoki ularning tizimlarida hosil qilinadi. Shuning uchun ham xotirada tenglamalargina saqlanadi. Tenglamalarga oid parametrlar o zgartirilishi natijasida turli tasvirlar hosil qilinadi. Fraktal grafika matematik hisoblashlar asosida tasvirlarni avtomatik yaratish uchun qo llaniladi. Shuning uchun ham uning asosi sifatida rasm, shakl, tasvir hosil qilishning dasturlash usuli tanlangan. Bu grafika, odatda, turli jarayonlarni modellashtirish, tahlil qilish, turli qiziqtiruvchi dasturlar yaratishda keng qo llaniladi. Umumiy holda grafikadagi tasvirlar ikki xil ko rinishda: ikki o lchovli yoki uch o lchovli shaklda bo ladi. Ikki o lchovli grafikaning dasturiy ta`minoti (x,y) koordinata sistemasida yuza tasvirini hosil qilish imkoniyatini beradi. Bu 2D ko rinishidagi tasvirdir. Uch o lchovli grafikaning dasturiy ta`minoti tekis ekranda (x,y,z) (3D) koordinatalari sistemasida tasvirlarni hosil qilish imkoniyatini beradi. 4D grafigi - vaqt sistemasidagi uch o chovli tasvirdir. Shuningdek 2,5D turidagi tasvir ham mavjuddir. Bu 2D ko rinishli tasvir bo lib 3D tasvirining ba`zi 17

13 bir xususiyatlari bilan to ldirilgan (masalan, ustunli diagrammada har bir ustun yo g onligi ham ko rinib turadi). Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, PC Paint Brush, PC Storybord, PC Storybord Plus, Dr.Hallo Fantavision, Buku, Bgraf, Bukount. Yuqorida keltirilgan amaliy dasturlar paketlarning eng keyingi versiyalari, 3D grafikasi bilan ishlaydi, ularda rasm chizish asboblari kengaytirilgan: retush vositalari, maxsus filtrlar, fon uchun tayyor tasvirlar kutubxonasi va hokazolar mavjud. Bu dasturlarning ko pchiligi multiplikatsiya vositalarini ham o z ichiga oladi va imkoniyatlari bo yicha animatsion grafika sinfiga o tib ketadi. 1.2 Kompyuter grafikasining amaliy dasturiy paketi 2D grafikasida ishlay oladigan dasturlar hosil qilgan tasvir va matnlardan slayd filimlar yaratishga va uni turli-tuman effektlardan foydalangan holda namoyish qilishga imkoniyat yaratadi: diaganal bo yicha, ekran markaziy nuqtasidan uning chetlariga yo nalgan holda, bir birini qoplovchi ikki to siq shaklida va boshqacha effektlar bilan namoyish eta oladi. Bu sinifga oid bo lgan dasturlar vositasida quyidagi ishlar amalga oshirish zarur: Shriftlarni tanlash; Rangning jilolarini tanlash; Chiziq qalinligini tanlash; Ilgari hosil qilgan va grafika kutubxonasidan tasvirlarga murojat qilish va ularni tanlash; Xosil qilgan tasvirlarni saqlash va ularni kutubxonaga joylashtirish; Tasvirga matnni joylashtirish; Tasvirni qirqish; Tasvirlarni slayd rejimida mahsus effektlar bilan birgalikda tomosha qilish; Tasvirlarni sharhlash vositalari; 18

14 Ushbu sinifga tegishli bolgan keng tarqalgan amaliy dasturlar paketi quydagilar: Pc Illustrator, Pc Point Brush, Pc Storyboard, Pc Storybord Plus, Dr.Hallo Fantavision, Buku, Bgraf, Bukount, Grasp. Yuqorida keltirilgan paketlarning eng keng versalardan biri, CorelDraw 12 va Х3 lar 3D girafikasi bilan ishlaydi, ularda rasim chizish uskunalari ko paytirilgan: mahsus filtirlar, fon uchun tayor tasvirlar va hokozo. Bu dasturlarni ko pchiligi mui ti-pilkasiy vositalarini, ham o z ichiga oladi va imkoniyatlari bo yicha animasiyali grafika sinifiga o tib ketadi. Kompyuter grafikani yoki undi ishlaydigan amaliy dasturlar nuqtai nazarida hozirda quydagilarga bo linadi: Rastrli grafika. Vektorli grafika. Fraktal grafika. Rastr grafika: Asosini nuqta tashkil etadi. Rastr grafikasi badiiy rasmlar, foto suratlar yaratish va qayta ishlashda foydalniladi. Masalan: Photoshop va boshqalar. Ularning yutugi ranga uyg unligi (256(R)*256(B)= ), kamchiligi esa tasvir fayilni kattaligi. Vektor grafika: vositasida shakllangan tasvir sodda grafik obyektlar to plamidan tashkil topgan bo lib, tasvirni asosiy elementi chiziq bo lib hisoblanadi. Kompyuter xotirasida bu chiziq juda katta joy egallamaydi,chunki xotirada chiziqni faqat parametiri ko rsatiladi. Vektor grafika bilan ishlaydigan dasturlarga misol sifatida Adobe Illustrator, Macromedia Freehand вa Corel Draw, Auto CAD larni keltirish mumkun. Fraktal grafika: matematik xisoblashlar asosida tasvirlarni avtomatik yaratish uchun qo laniladi. Shuning uchun ham uning asosi sifatida rasm, shakl, tasvir hosil qilishning dasturlash usuli tanlangan. Masalan: Macromedia Flash va boshqa amaliy dastur paketlari ishlaydi. 19

15 1.3. Adobe Photoshop dasturi haqida umumiy tushuncha Photoshop dasturi rasmlar bilan ishlashda eng qulay dastur hisoblanadi.bundan tashqari Image.Photoshop dasturi turli xil ko'rinishdagi rasm formatlarini o'qish imkoniyatiga ega.bu dastur yordamida turli xil ko'rinishdagi animatsiyala,foto roliklar,montajlar va boshqa shu turdagi ishlarni amalga oshirsa bo'ladi. Adobe Photoshop dasturni ishga tushirish uchun Windows ning asosiy menyu tugmasini bosamiz, uning ichidan Programmi bo limini tanlaymiz va Adobe nomli guruhdan Adobe Photoshop nomli buyruqni tanlaymiz. Natijada quyidagi oyna hosil qilinadi: 1.1-rasm. Adobe Photoshop ishga tushishi. 20

16 1.2-rasm. Uning ishchi oynasi quydagicha ko rinishda bo ladi. Photoshop dasturi rasmlar bilan ishlashda eng qulay dastur hisoblanadi. Bundan tashqari Image.Photoshop dasturi turli xil ko'rinishdagi rasm formatlarini o'qish imkoniyatiga ega.bu dastur yordamida turli xil ko'rinishdagi animatsiyalar,foto roliklar,montajlar va boshqa shu turdagi ishlarni amalga oshirsa bo'ladi. Asosiy tushunchalar Piksel rastrli (rangli chizilgan) ikki o lchovli grafikada tasvirni o lchash birligi. Tasvir tarkibidagi nuqtalar bo lib, nuqtalar birin-ketin o rnatilib butun tasvirni hosil qiladi. Ruxsat etilgan qiymat bir- biridan uzoqlikda joylashgan nuqtalar soni. Tasvirning asosiy parametrlaridan biri bo lib, qanchalik qiymat ko rsatgichi yuqori bo lsa, shunchalik tasvir sifati va fayl hajmi oshadi. Odatda, bir santimetrga 72 21

17 piksel qiymati o rtacha hisoblanadi, ammo haqiqatda sifatli natijaga erishish uchun, masalan poligrafiyada, qiymat sezilarli daraja yuqori bo lishi lozim. Ranglar modellari. RGB modeli. Rang modeli piksel rangi bilan aniqlanadi. Faqat RGB modelini ko rib o tamiz chunki, hozirgi kunda eng ommabop va qulay bo lib, asosan rangni monitorga uzatish uchun mo ljallangan. Agar uni soddaroq izohlasak, har bir piksel uch xil rangdan tarkib topgan: Red, Green, Blue. Barcha qo llaniladigan ranglar majmuasi har bir kanal yorqinlik darajasiga ega bo lganligi sabab hosil qilinadi. Ular 0 dan gacha mavjud bo lib eng minimal yorqinlik Ushbu rangning pikselda bo lmasligi bilan izohlanadi, eng maksimali Ya`ni R0G0B0 ko rinishda izohlangan piksel qora rangni, R255G255B255 esa oppoq rangni bildiradi. Qavat. Photoshop dasturi turli qavatlar bilan ishlashga imkon beradi. Kompyuter grafikasida qavat tushunchasi nimani anglatishini bilsangiz, u holda bir nechta yupqa shisha qoplamalarida chizilgan turli obyektlarni ko z oldingizga keltiring. Agar ularni bir-biri ustiga joylashtirsak yangi tasvir hosil kilinadi. Ko p qavatli rasm xam xuddi shu usulda yaratiladi. Qavatlar yuztagacha bo lishi mumkin, ammo odatda buncha ko p qo llanilmaydi. Biroq, odatda qavatdan iborat tasvir hosil kilinadi. Ajratish. Ajratilgan qism bilan ishlash bu Photoshopda ishlashning muhim amali bo lib, uning yordamida ko p imkoniyatlar yaratiladi. Ajratilgan qism bu muharrirlashtiriluvchi sohani foydalanuvchiga ko rsatadi. Ajratilgan qism «harakatlanuvchi chumolilar» ko rinishida ko rsatiladi, ya`ni harakatlanuvchi uzuquzuq chiziqlar bilan belgilanadi. Qo shimcha kanal, yoki alfa-kanal, ranglar kanaliga bog liq bo lmasdan, xaqiqiy ajratish shaklidir (aniqrog i, uni ko rsatish va saqlash), unda ajratilgan piksellar oq rangda, qora rangda esa ajratilmagan, qora rangda qisman ajratilgan piksellar ko rsatiladi. Ammo dastur darajasida barcha belgilanishlar alfa kanal hisoblanadi. Piksellarni o rnatish rejimi. Barcha uskuna bilan ishlash amali bu mavjud piksellar ustiga yangilarini o rnatish funksiyasini bildiradi. Oddiy rejimda 22

18 mavjud piksel yangisi bilan o zgartiriladi. Biroq boshqa variantlar xam mavjud bo lishi mumkin. Kompyuter grafikasi 2 xil bo ladi: vektorli va rastrli (nuqtali). Vektorli grafika muharrirlariga misol qilib Adobe Illustrator, Corel Draw va Macromediya Flash dasturlarni aytish mumkin. Ushbu dasturlarda rasmlar har xil chiziqlar va qiyshiq vektorlardan iborat bo ladi. Vektorli grafikada yaratilgan rasmlar logotip, illyustratciyalar va zastavkalar yaratishda foydalaniladi. Rastrli grafika muharrirlariga misol qilib Adobe Photoshop va Paint dasturlarni aytish mumkin. Ushbu dastrularda rasmlar mayda kvadrat-piksellardan iborat bo lib mozaika holatida rasmni hosil qiladi. Rastrli grafikadan ramkali fotosuratlar va skanerdan olingan rasmlar bilan ishlash uchun foydalaniladi. Kompyuter grafikada dyuymdagi piksellar soni (ppi) asosiy shart bo ladi. Piksellar soni qancha ko prok bo lsa, tasvir shuncha sifatliroq bo ladi. Masalan, agar ppi=72 bo lsa, u holda 1 kvadrat dyuymga 5184 piskel joylashadi va uning hajmi 6 Kb bo ladi, agar esa ppi=144 bo lsa u holda 1 kvadrat dyuymga piskel joylashadi va endi uning hajmi 21 Kb ga teng bo ladi. Shu bilan birga monitorning ko rsatish va printerning chiqarish sifati-dyuymga piskellar soni (dpi) (72 yoki 96 dpi) va dyuymga chiziqlar soni (Ipi) ( dpi lazerli, sepuvchi printerlar uchun va lpi matritcali printerlar uchun), hamda kompyuter ranglar sifati (2, 16, 256, , ranglar soni) ham katta ahamiyatga ega bo ladi. Rang holatlari-ranglarni chiqarish va ko rsatish yo li. Rang holatlari 2 xil bo ladi: RGB (qizil, zangori, ko k) monitorlarda tasvir ko rsatishda foydalaniladi, CMYK (havorang, purpur, sariq, qora) bosmada foydalaniladi. RGB holatidagi ranglar soni CMYK holatiga qaraganda ko proq. Tasvirlarni saqlash uchun grafik format fayllari. Jpeg(Joint Phonographic Experts Group)- xozirgi kunda eng ko p qo llaniladigan farmatlardan biri bo lib uning asosiy afzalliklaridan biri maxsus dastur yordamida fayl hajmini yetarlicha siqish imkonining mavjudligidir. Ammo fayilni siqib,hajmini kichraytirish jarayonida tasvir sifatida o zgartirish bo ladi Fayil kuchli siqilganda tasvir sifati yomonlashishi mumkun.ushbu formatdagi fayillar 23

19 kompyuter hotirasida ko p joy egallamaydi va hajim jixatidan kichikligi bois maskur formatdagi tasvirlar bilan ishlash ancha oson. Gif (Grapis Interchage Format- grafikni ayriboshlash formati)-ushbu formatdagi tasvirlar 256 turdagi rang bilan tasvirlanadi.bu farmatdagi tasvirlar,asosan,internet tizimida keng qo llaniladi. GIF formati 256 hil rangga ega, agar sizda murakkab rang aralashmalardan va juda mayda abyektlardan iborat rasimlar mavjud bo lsa, ularning GIF formatga natijasida tassvirdagi tabiiylik yoqoladi. GIF fayllarini arxivatorlar yordamida siqqanda ularning hajmi deyarli o zgarmaydi,ya ni bu turdagi fayillar arhivlanganda siqilmaydi. Rasimlarni ochish vaqtida tasvirlar qatorma-qator hosil qilinadi, natijada, tasvir to liq ochilmay turib undagi abyekt haqida xulosa keladi. Tasvir fonining shaffofligiga erishish mumkun,bu ayniqsa tasvir internet sahifasida fon ustiga joylashtirilgan hol uchun juda qulay. Bir necha qatlamlarni ustma ust joylashtirish imkoniga ega.bu imkoniyatdan asosan GIF animatsiyalarini yaratishda foydalaniladi. Tiff (Tagger Image File Format) bu formatdagi fayillar ham keng qo llaniladi.lekin tiff formatidagi fayillar kampyuter hotirasidako p joy egallaydi.adobe Photoshop dasturida ushbu formatdagi tasvirlar bilan ishlashda dasturning ishlash tezligi sezilarli ravishda kamayishi mumkun. PNG grafik format Web sahifalarda tasvir va grafiklarni joylashtirish uchun maxsus yaratilgan siqish formati bo lib Deflate siqish algoritmidan foydalanadi. Bu format GIF va JPEG formatlarining afzallik tomonlarini o zida mujassamlashtirgan. TIF grafik format Aldus kompaniyasi tomonidan PhotoStyler dasturi uchun ishlab chiqilgan bo lib tegni tasvirlaydigan fayl ma`nosini anglatadi. Bu grafik format etarlicha murakkab bo lsa ham uning strukturasi ma`lumotlarni yozishning qulayligi va tasvirni kengaytirishda katta imkoniyat mavjud. Tasvirning raqamli ma`lumotlarni ifodalovchi barcha axborotlar boshqa ko pgina format fayllari singari uning boshlang ich qismida emas, balki maxsus bloklarda, tasvir parametrlarining ichki belgilashlarida saqlanadi. Unda 45 dan ortiq turli teglar 24

20 mavjud bo lib ularning qo llanilishi ko pgina qo shimcha funktciyalarni tashkil etish imkoniyatini beradi. PCX grafik format Zsoft firmasi tomonidan ishlab chiqilgan va Paintbrush, hamda PhotoFinish dasturlarida qo llaniladi. Bu grafik faylning tuzilishi sodda va ranglar palitra hajmi bo yicha chegaralangan bo lishiga qaramasdan yaqin vaqtgacha ommabop sanalib kelingan. BMP grafik formati Windows operatcion tizimi uchun Microsoft firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan. U favqulotda sodda strukturani ifodalaydi va uncha katta bo lmagan piktogramma-tasvirlarning namoyish etilishini izohlash uchun xizmat qiladi. U grafik interfeyslarda keng qo llaniladi. Bob bo yicha xulosa Insonlar qadim zamonlardan beri turli hil jismlarni, o z hayollaridagi narsalarni ko z oldilariga keltirib turli hil ko rinishda tasvir qilashgan, asta sekin turlihil shakllarni chiziqlar orqali tasvirlaganlar. Qogazlar kashf qilinishi bilab turli ko rinishdagi tasvirlarni yaratganlar va bu rasmlarna ustma ust qo yib qayta ishlashgan, turli hil usullar bilan ularni xarakatlantirishgan natijada grafika asoslari shakillangan. 20asrda kamp yuter kashb qilinishi bilan, bu soha shidat bilan rivojlanib kelmoqda. 60 yilarda fan sifatida ajralib chiqdi. 70-yillardan boshlab nazariy va amaliy ishlarning aksariyati fazoviy shakl va ob`ektlarni o rganishga qaratildi. Bu yo nalish uch o lchovli grafika (3D) nomi bilan ataladi. Murakkab sirtlarni akslantirish, relyeflar va ularning yoritilganligini modellashtirishga bo lgan ehtiyojni yanada oshirdi. 90-yillarda kompyuter grafikasining qo llanish sohalari ancha kengaydi, ya`ni uni keng tadbiq qilish imkoniyatlari paydo bo ldi. Natijada kom pyuter grafikasining dasturiy vositalari keng rivojlandi. Masalan: Photoshop dasturining tarihi AQSHlik aka- uka Nollarning 1987 yili hamkorlikda olib borgan izlanishiga borib taqaladi.1990yili Adobe Photoshop1.0 sotuvga chiqdi. Kompyuter grafikasining amaliy dasturiy vositalati har hil bo lib ishdan kelib chiqqan holda tanlab olamiz, bazi hollarda birgalikda ishlatiladi. 25

21 2. BOB. ADOBE PHOTOSHOP DASTURINI ASOSIY ISH QUROLLARI 2.1. Adobe Photoshop dasturining menyusi 1.31-rasm. Menu File. Menu File. Menu Fayl komandalari Yaratish, Oshish, Saqlash, Joylashtirish, Yopish, Skanerlash, Import, Eksport, va Photoshopdan chiqish. File>Jump to dan Image Ready va Golive ga o'tiladi. 26

22 1.32-rasm. Menu Edit Menu Edit. Menu Menu Fayl komandalari Yaratish,Oshish,Saqlash,Joylashtirish,Yopish,Skanerlash,Import,Eksport, va Photoshopdan chiqish.file>jump to dan Image Ready va Golive ga o'tiladi. Menu Image 27

23 1.33-rasm. Menu Image Image (Tasvir) podmenyusi orqali Mode(Rejim) 1.33-rasmda ko'rsatilgandek komandalari mavjud.adjustment(korrektirovka) komandasi orqali Ton,Kontrastnost,Yarkost va shu kabilar o'zgartiriladi.image Size komandasi orqali Tasvir o'lchami,razmeri o'zgartiriladi.canvas Size(Xolst o'lchami) o'zgartiriladi rasm. Menu Layer Layer(Sloy) komandasi Sloyni o'chirish,yaratish,nusxalash va shu kabi ishlarni amalga oshiradi.1.34-rasmda ko'rsatilgan.ayrim komandalarga ruxsat Layer orqali olinadi. 28

24 Menu Select 1.35-rasm. Menu Select Select menusidagi All(hamma) komandasi butun sloyni ajratadi.deselect komandasi ajratishni bekor qiladi,reselect komandasi ajratishni qayta tiklaydi.color Range komandasi ranglar diapazonini ajratadi.bu menuning boshqa komandalari 1.36-rasm.Menu Filtr Menu Filtr filtrlarni tashkil qiladi.digimark filtri tasvirda mualiflik huquqi bilan himoyalangan belgi qo'yadi.filtr menusi asosan filtrlar bilan ishlashga asoslangan. 29

25 1.37-rasm. Menu View View komandasi ekranda nimani chiqarish yoki chiqarmaslikni nastroyka qilad.igamut Warning komandasi to'rt rangli pechatdagi yo'q bo'lgan ranglarni ajratadi.proof Setup komandasi pechtda tasvir qanday chiqishini ko'rsatadi.viewning boshqa komandalari linetka,setka va chegaralar qo'yishdan iborat. Menu Window 1.38-rasm. Menu Window Window(oyna) komandasi palitralarni ko'rish va yopish uchun ishlatiladi.oynani ko'rish va pastga tushirish uchun ishlatiladi Menu Help Help komandasi orqali dasturni o'rganish,adobe kompaniyasi yangiliklari,saytga kirish va shu kabi ishlarda eng yaxshi ko'makchidir. 30

26 2.2 Adobe Photoshop dasturning ish qurollari. 1.3-rasm. Panel asboblardagi suzuvchi ko'rsatma. 1.4-rasm. Panel o'zlashmadagi suzuvchi ko'rsatma. Panel asboblari. Asbobni aktivlashtirish uchun siz yuqorida ko'rigan piktogrammani ustiga sichqonni chap tomonini bosing.piktogrammani yonida kichkina strelkacha turibdi.agar shu strelkani bossangiz suzuvchi palitra chiqib shu turga tegishli asboblar chiqadi.yana qulay yo'li uni klaviatura orqali chaqirishdir(keyingi sahifalarda klaviatura komandalari beriladi.shuni eslab qoling.).agar siz kerakli klavishani esdan chiqarib qo'ysangiz,sizga kerak bo'lgan sbob ustiga kursorni bir 31

27 necha sekund davomida ushlab tursangiz suzuvchi ma'lumot chiqadi. Yoki ALT tugmasini bosib turib kerakli asbobni tanlashingiz mumkin. Har bir asbobni o'zining parametrlari mavjud bo'lib ular turli xil funksiyalarni bajaradi.panel o'zlashmada o'ng tomondan aktiv asbob piktogrammasi joylashgan.bu asbob bosilganda pastga tushuvchi menu paydo bo'lib uning boshqa asboblari chiqadi.hamma asboblarni po umalchaniyu qilish uchun Edit oynasiga kirib Referencdan Reset All Tools tugmasi bosiladi. Edit>Preference>Display>Cursor dan kursor ko'rinishini o'zgartirish mumkin.agar siz asbobdan no'to'g'ri foydalanayotgan bo'lsangiz Zapreshen degan yozuv chiqadi.shunda rasm ustiga kursorni bossangiz qayerda xato borligini ko'rsatadi. 1.5-rasm. Asboblarini olish paneli. 32

28 Photoshop ning panel asboblari ko'rsatilgan.panel asboblar yonida shu guruhga tegishli asboblarni issiq klavishalari ko'rsatilgan. Shift tugmasini bosib turib kerakli issiq klavisha bosilsa ketma-ket panel asboblar ishga tushadi. 1.6-rasm. Panel asboblar rasm. Geometrik shakllarni ajratuvchi asboblar palitrasi. 1.8-rasm. To'g'rilagich asbobi. 33

29 Klonlash asboblari palitrasi. 1.9-rasm. Defektlarni to'g'rilash asbobi va 1.10-rasm. Tozalash asboblari palitrasi. 34

30 tekshiruvchi rasm. Palitra asbobi,tasvir granisasini 1.23-rasm.To'g'ridan-to'g'ri ajratish panel asbobi. 35

31 1.14-rasm.Konturlar bilan ishlash palitra asboblari rasm. Izoh yaratish asbobi. 36

32 1.15-rasm. Bo'yash asboblari rasm. Chizish asboblari. 37

33 1.17-rasm. Tasvir yaratish tarixi bilan ishlovchi asboblar rasm. Zalivka asboblari paneli. 38

34 1.19-rasm. Tasvirni yoritish va to'sish asboblari 1.20-rasm. Tekst bilan ishlash asbobi. 39

35 1.21-rasm. Vektor asboblarini chizish paneli rasm. Rang,Burchak va Masofa bilan ishlash asboblar paneli. 40

36 1.23-rasm. NOTES asbobi orqali izoh yaratish Notes asbobi orqali tasvirlarda tekstli izohlar va shunga o'xshash belgilar kiritilsa bo'ladi. Acrobat dasturi orqali ishlatiladigan elektron darsliklar yaratishda juda qulay hisoblanadi.bu izohlarni pechatga chiqarib bo'lmaydi.ulardan faqat ma'lumot uzatishda,qabul qilishda va shu kabi ishlarda foydalansa bo'ladi.audio Izohlar orqali shufayllarni ishga tushirsa bo'ladi rasm. 41

37 Panel o'zlashmadagi hudud Palitrani saqlashga mo'ljallangan rasm. Brush asbobi uchun panel o'zlashma rasm. Rectangular Marquee asbobi uchun panel o'zlashma. O'zlashma Paneli. Panel O'zlashma har bir asbob parametrlarini ko'rishda va olishda ishlatiladi.palitraga o'zshab panel o'zlashmani harxil joyga joylashtirsa bo'ladi.quyidagi misollarda yaqqol ko'rishingiz mumkin rasm.Gradient asbobining panel o'zlashmasi rasm.Pen asbobining panel o'zlashmasi rasm.Rectangle asbobining panel o'zlashmasi rasm. Type asbobining panel o'zlashmasi. Suzuvchi ko'rsatmalar. Kursorni piktogramma ustiga etib hech narsani bosamasda turing,shunda suzuvchi ko'rsatmalar paydo bo'ladi.ko'rsatuv rejimni ishlatish uchun Show Tools Tips flajokchasini o'rnating.edit>preferences>generals. 42

38 O'zaro bog'liq asboblarni ketma-ket chaqirish:shift+kerakli tugma bosiladi. Aralashtirgich rejimini yoqish:shift+(plus) va Shift-(minus) Palitra guruhdan ajratish. Ko p operatsiyalar, Photoshop. yordamida amalga oshiriladi. Ixtiyoriy palitrani ochish uchun Window(Oyna) komandasidan foydalaniladi. Ko'rsatilgan palitra yuqorida qolganlari esa shu guruh pastida joylashgan bo'ladi. Tab tugmasi bosilganda palitrani ko'rish va yopish mumkin.shift+tab komandasi panel asboblarni ko'rish va yopish uchun ishlatiladi.kerakli palitrani sichqon bilan tortib turib kerakli joyga joylashtirish mumkin.edit>preference>generel flajokchasi o'rnatilgan bo'lsa,avtomatik ravishda palitrani saqlash haqida so'rov chiqadi rasm.Yangi mustaqil palitra. Color Palitrasi Color(Rang) palitrasi ko'rsatilgandek ranglarni boshqarish va ajratishda ishlatiladi.rang ixtiyoriy asbob yordamida beriladi. Masalan:Fill(Quyish) yoki Canvas Size(Xolst o'lchami).rangni tezda tanlash uchun Color palitrasini tanlash lozim. 43

39 1.40-rasm. Color palitrasi va uning menusi. Swatches palitrasi 1.41rasm. Swatches palitrasi va uning menusi. 44

40 Bu palitra tayyor ranglardan foydalanish uchun qulay va rang ochirish yoki qo'shish juda oson.bu palitra menusi proektni saqlash ulash va hokazo ishlarda juda qulaydir. (StylesUsul) palitrasi ajratilgan effektlarni saqlashda ishlatiladi. Bunday imkoniyat Image. Ready dasturida bo'lganidek hozirda Photoshopda ham mavjuddir. Navigator palitrasi Navigator(Navigasiya) palitrasi yordamida oynada ko'rinuvchi fragmentni olish yoki o'lchamini o'zgartirish mumkin. Info palitrasi rasm. Style palitrasi va uning menusi rasm. Info palitrasi 45

41 Info(Axborot) palitrasida rang komponentalari tasvirlangan Yana bu yerda turli rangalar bazasi keltirilganagar korrektirovka oynasi ochiq turgan bo lsa unda x va y koordinatalar tasvirlanadi. Rang rejimlarini aniqlashda Actual Color(ma'lum tasvir rejimi) menusiga kirib,proof Color,Grayscale,RGB,WEB,HSB,CMYK,Lab Color,Total Ink kabi rejimlardan xoxlaganingizni tanlab olishingiz mumkin rasm. #1,#2 rang namunalarini berilishi rasm. Info palitrasi. Agar rang haqidagi ma'lumot oldida biror bir belgi turgan bo'lsa,rang CMYK rejimiga tegishlidir. Rang rejimlarini yana Info Option oynasidan olishingiz mumkin.bu komandaga ruxsatni Palette Option menu palitrasidan olishingiz mumkin. 46

42 Layers palitrasi rasm.Layer palitarsi. Odatda biror bir tasvir hosil qilinganda uning foni oq rangda bo'ladi.layer(sloy) komandasi fonni qo'shish,o'chirish,ko'rsatish,yopish,nusxalash,bog'lash,guruhlash va almashtirish imkon beradi. Har bir sloyning o'zining o'zlashmasi va rejimlari mavjud.yana sloy bilan maskalarni bog'lash mumkin. Channels palitrasi 1.47-rasm. Channels palitrasi 47

43 Channels palitrasida bir yoki bir necha kanallardan tashkil topgan,qaysiki tasvirda tashkil topgan.yana bu palitralar orqali alfa kanallar tashkil qilish,ajratilgan hududni saqlash mumkin. Path palitrasi 1.48-rasm. Path palitrasi Kontur(path) palitrasi o'zida shaklni tashkil qiladi,egri va to'g'ri chiziqlarni bog'lashda ishlatiladi.kontur chizishni ikki yo'li bor:ixtiyoriy figura yordamida va Pen(Pero) yordamida rasm. History palitrasi

44 History palitrasi History(Tarix) palitrasi yordamida bir yoki bir necha holatni bekor qilish mumkin. History Option komandasi orqali chiziqli va chiziqli bo'lmagan rejimlarni yoqish va o'chirish mumkin.history Brush komandasi mo'yqalamni tiklaydi.art History Brush komandasi ham xuddi shu vazifani bajaradi faqat shtrixlar yordamida. Action palitrasi 1.50-rasm. Action palitrasi Action(Ta'sir) palitrasi tasvir bilan avtomatik ravishda ishlashga mo'ljallangandir.yana Action komandasi "issiq" klavishalarga ruxsat berishda ishlatiladi. 49

45 Characters palitrasi 1.51-rasm. Characters palitrasi Photoshopda tekst hosil qilish uchun alohida oyna ochish shart emas.hamma operatsiyalasr Characters(Shrift) palitrasi orqali amalga oshiriladi Shrift xarakteristikasini yana Type(Tekst) asbobi orqali ko'rish mumkin. Paragraph palitras Paragraph(Abzas) palitrasi tekst bilan ishlashda keng qo'llaniladi.ya'ni tekstni azas orqali yozish nomerovka qo'yish va hokazolar. 50

46 Mo'yqalam tanlash 1.52-rasm. Mo'yqalam tanlash paneli Mo'yqalam formasini tasvir bilan ishlaganda alohida palitraga olish mumkin emas. Photoshopda mo'yqalam tanlash Brush komandasi orqali amalga oshiriladi rasm. Brushes oynasi. 51

47 Qo'shish Saqlash operatsiyalari Brushes komandasi orqali amalga oshiriladi. Tasvir sloylari. 2.3 Sloyl bilan ishlash rasm. Tasvir sloylari. Sloy bu yagona qayta ishlash uchun ko'rsatmadir.tasvirda faqat fon yoki bir necha sloylar bo'lishi mumkin Sloyda effektlar yoqish mumkin.sloylar ketma ketligini o'zgartirish mumkin yoki ularni aralashtirish mumkin. Korrektlovchi sloy 1.55-rasm. Korrektlovchi sloy 52

48 Standart sloyni korrektirovka orqali o'zgartirish mumkin Korrekterlovchi sloy ranglar eksperimenti uchun mo'ljallangan.levels komandasi orqali rangni korrektirovkalash. marta kattalashgani rasm.Tasvirni besh 1.57-rasm.Vektorli sloylar. 53

49 1.58-rasm.Tasvirda ajratilgan hudud rasm.Image Size oynasi. Ruxsat Ruxsat tasvirni ko'rinishini o'zgartirish.(razresheniya).misol: 800x600 Fayl o'lchami Fayl o'lchami bayt,kilobayt,megabayt va gigbaytlarda o'lchanadi. O'lchamlar O'lcham-Tasvirning Balandligi va Eni. 54

50 Rang xarakteristikalari Rang yoruglik qoraytirish kabilardan tshkil topgan rasm.Rang tanlash oynasi rasm.Sloy yordamida tasvir yaratish. 55

51 1.62-rasm.Miniatura o'lchamini tanlash rasm.Kontekstli menu rasm.Mo'yqalam tanlash. 56

52 Bob bo yicha xulosa Biz bu bobda - Adobe Photoshop dasturining minyusi, ish qurollari Panel asboblardagi suzuvchi ko'rsatma va Panel o'zlashmadagi suzuvchi ko'rsatma)lar va boshqa ish qurolari ko rsatib o tilgan bo lib Adobe Photoshop dasturini imkoniyatlarini yaqol ko rish mumkin bu dastrda ishlash qulayligi va imkoniyatlarini kynligi bilan ajralib turadi. Adobe Photoshop tasvir tahrir qiluvchisi yordamidafotasuratlarga qo shimcha kiritish, fotasuratdagi dog larni o chirish va eskirgan rasimlarni qayta ishlash va tiklash, rasimlarga matin kiritish, qo shimcha maxsus effektlar bilan boyitish va fotosur atdagi elementlarni o zgartirish, almashtirish mumkin. Adobe Photoshop dasturini imkoniyatlari keng qamrovli bo lib, kitoblar, gazeta va jurnallar turli-tuman rasmlar bilan boyitishda katta qulayliklar yaratilgan. Bugungi kunda Adobe Photoshop dasturi keng qamro v bilan rivojlanmoqda 3D rasmlar, slaydlar yaratish ham mumkin. 57

53 3. BOB. ADOBE PHOTOSHOP DASTURIDA MAXSULOT SERIYASI VA QADOGINI DIZAYNINI YARATISH 3.1. Dizayn yaratish jarayoni Monitorni Qadog ini yaratish uchun Adobe Photoshop dasturida Menu qatoridan Fayl tugmasi ichidagi-noviy tugmasi bosiladi va yangi list ochiladi (listni bo yi, eni, nuqtalar soni, va bir qator o lchamlar beriladi). 4.1-rasm.list ochish. OK bosilgandan so nq quydagi list ochili. 58

54 4.2-rasm. Panel asbobi bilan ishlash. Tayyor bo lgan listni chiziqchala bilan kerakli bo laklarg bo lob olamiz, Panel asbobidan, Vektor asboblarini chizish paneli ichidan kvadrat shakli tallaniladi va kerakli joyg olib borib qo yiladi, Panel o zlashtirmadan stil listga kiri shkilni stilni tanlaymiz,so ng uning rangini xam shu paneldagi svet listga kirib kerakli rang tanlanadi.tayyor shakl ustiga Tekst bilan ishlash asbobi orqali kerakli yozuvlar yozib chiqiladi. 4.3-rasm. Tekst bilan ishlash. Bu yozuvni yozishuchun Tekst tugmasi bosiladi Panel o zlashmadan kerakli yozuv shaklini tanlaymiz Small Fonts shaklda (Audio Output) so zi yozilgan, (20W)esa Stencil Stk da yozilgan. 59

55 Panel o lashmada joylashgan Shape tugmasi ichida joylashgan tayor shakillar yoki qo shimcha kiritilgan shakillar ichidanquydagi shakilni tanlaymiz rasm.shakil Bu shakilni kerarli joyga qo yamiz Ctrl- T tugmasini bosib o lchamini to g irlab olamiz, Panel o zlashmadagi Coior tugmasini bossak turli xil ranglar tavsiya etiladi. 4.6-rasm.Belgilar. bu belgilarni yasash uchun Vektor asboblarini chizish panelidan foydallanib bosqichma-bosqich ishlaymiz. 4.7-rasm.Belgi yasash Aval kerarli shakillarni yasab olamiz, Tozalash asbobi orqali kerarsiz joylarni tozalab chiqamiz tayor bo lgan shakillarni joylashtiramiz. 60

56 4.8-rasm. Tayor bo lgan belgilar. Bu belgini tayorlash uchun bo lgan list ochamiz. 61

57 4.9-rasm. Belgini yasash usuli. Vektor asboblarini chizish panelidan foydallanib kerakli o lchamda 3ta doira shaklini yasaymiz, asosiy doira ustiga ikkinchi qora doirani joylashtiramiz va 3chta doirani kerakli o lchamg keltirib ustma ust qo yamiz. Niqob orqali malum joylarni qoplab chiqamiz va qolgan shakillarni joylashtiramiz qo yamiz rasm. Maxsulotni ko kinishi. Monitornijoylashtirish uchun Ctrl-O bosiladi va Open oynasi hosil bo ladi va Adobe Photoshop dasturiga joylash mumkin bo lgan rasmni olib joylash mumkin. 62

58 4.11-rasm.saqlash Olingan JPG rasimga kerakli ishlov berib joylashtiramiz, Tayor bo lgan maxsulotimiz rasm. Tayor bo lgan maxsulotimiz. 63

59 Tayor bo lgandan so ng SHhift- Ctrl-S tugmasi bosilsa Save As oynasi ochiladi,tayor mahsulotni saqlash uchun kerakli joy talaymiz va uning farmatini xam tanlab olamiz rasm.saqlash. Maxsulotimiz tayyor bo lish uchun bir qancha bosqichlardan o tadi. Bu ishni yanada mukammal ko rinishga keltirish mumkin. Seriyani yaratish uchun 5-13o lchamdagi list ochamiz va Ctrl-R bosilganda listni bo yi va enini o lchagich hosil bo ladi, shu orqali vaqtinchali yashil chiziqlar tortib kerakli joylarni belgilab chiqamiz. 64

60 4.14-rasm.tayor mahsulot. Vektor asboblarini chizish panelidan doira shakli olinadi va uni Ctrl-T dan foydalanib cho ziladi tayor bo lgan shakil ustiga (POWER BOOSTER) yoziladi Croup da yozilgan rasm. Belgi yasash. Bu belgilani yasash uchun vector asbobidan foydalanilgan. 65

61 3.3. Yaratilgan dizayn samardorligi Bugungi kunga kelib, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari jadal rivojlanishi hayotimizni barcha jabhalariga asta-sekinlik bilan o z ta sirini o kazayotganligi hech kimga sir emas. Ayniqsa ishlab chiqarish jarayoni jadallashib turli hil mahsulotlor soni ham keskin ortib ketmoqda, sifatli va sifatsiz, o imizda ishlab chiqarilgan yoki horijdan keltirilgan, singari qarashlar vujudga keldi. Shularni hisobga olgan holda davlatimizda sifatli va o zimizda ishlab chiqarilgan mahsulotlarni ko paytirish va ularni horijga eksport qilish davlatimiz rivojlanishi, jahon bozorida o z o rniga ega bo lishi va valyuta bazasini kengaytirish imkonini beradi. Shularni hisobga olgan holda o z mahsulotimni yaratash va uni samaradorligini oshirishga e tibor qaratdim. Bu mahsulotni yaratish jarayonidi avalo tayor mahsulotni bosib chiqaraishda ishlatiladigan hom ashyoni tejash maqsad qilib olingan, shuning uchun qadoq o lchamlarini olish jarayonida chiqitsiz ishlashga e tibor qaratilgan. Dizayn yaratishda jarayonida mahsulot haridorlarni etiborini tortish, odamlarga ruhiy, hissiy va intellektual ta sir ko rsatish uslublari hisobga olingan va haridorlar hotirasida onson saqlanib qolishi uchun ranglarni tanlash, yaratilgan shakillarni joylashtirish va ular ustiga yozuvlarni etiborni tortadigan darajada joylashtirish ( yozularni turli usular bilan yozish orqali haridorlarni qiziqib o qib ko rish va mahsulotga bo lgan ijobiy fikirni oshirish)nazarda tutilgan. 66

62 Bob bo yicha xulosa Manitorni Qadogini yaratish uchun Adobe Photoshop dasturidana foydalanilgan bo lib mahsulot yaratish jarayonida turli hil shakilar ishlatilgan ularni Crtl-J tugmasi bilan ularni ko paytirib kerakli joyga joylashtirilgan. Rang tanlash jarayonida bir-biri bilan uyg unlik xosil qilishgan ranglar ishlatilgan. Seriyani yaratish uchun aval u joylashadiga joyni tanlab olamiz, va bosqichmabosqich tayorlab chiqilgan va tayor mahsulot 13-5 sm joyga joylashtirilgani ko rish mumkun rasm. Qadog ga tayor bo lgan seriyani joylash. 67

63 4. BOB. HAYOT XAVFSIZLIGI VA MEHNAT MUXOFAZASI 4.1.Kompyuterni joylashtirish va elektrta minotiga ulash. Birinchi navbata komp yuterni yoqshdan oldin uning barcha jixozlari birbiriga to`g`ri ulanganligidan habardor bo`lib, hamma ulanish qismlari bir-biri bilan qisqa to`qnashuvga olib kelmasligi haqida ishonch hosil qilish kerak. Agada bu kabi muammolar ro`y beradigan bo`lsa, uni darhol tok tarmog`idan uzib, kerakli choralar ko`rilishi maqsadga muvofiqdir. Tutun yong`in yoki boshqa bir komp yuter biror a zosining erishi natijasida yomon xid chiqishini sezsangiz darhol uni o`chirib, xona oynasini oching va havosini yangilating. Agarda bu kabi muammolar chiqqanida uni yoqotish imkoniyatingiz bo`lmasa unda darhol 01-yong`in havfsizligi xizmati yoki 050- favqulotda vaziyatlar vazirligi xizmatiga qo`ng`iroq qiling. Kompyuter qobig`i ochiq holatda bo`lganida uning oldida iloji boricha suyuqliklarni ko`tarib yurmaslik va uning ichiga qisqa to`qnashuvni oldini olish maqsadida metal buyumlarni qo`ymaslik kerak. Har hil radio o`zidan chiqaruvchi asboblardan foydalanmaslik, nam joyga qo`ymaslik, turli hil fizik ta sirlarni oldini olib o`ziga qulay va halaqit bermaydigan joyga joylashtirish maqsadga muofiqdir. Komp yuterni xonaga joylashtirayotganda shunga e`tabor berish kerakki, komp yuter germetik moslama emas, shuning uchun isitish trubalaridan uzoqroqda joylashtirish, havosi tez almashinib turadigan joyga o`rnatishni hisobga olish kerak. Muhum tomonlardan biri bo`lib, kompyuterning o`zi ustidagi profilaktika amallari hisoblanadi. Bunda kompyuterning ichidagi joylashgan kulerlarning havoni muntazam almashtirilishi natijasida, uning ichida ko p miqdorda chang yig`iladi. Buni oldini olish uchun har qandaydir (changning yig`ilishiga qarab) vaqt mobaynida korpus ichini chang yutgich bilan puflab turish maslahat beriladi. Aks holda chang miqdorining ortishi va kuler moyining foyda bermasligi, prosessorning harorati ortishi natijasida ichki elementlarning ichki yonib ketishi va yong`in paydo bo`lishi havfiga olib kelishi mumkin. Kompyuter manitorini joylashtirishda ham ko`p omillarni hisobga olish kerak. Agar olingan manitor suyuq kiristalldan qurilgan bo`lsa, unda uning kiristallaridagi muvozanatni buzmaslik uchun uni namligi juda past bo`lgan haroratga qo`yish talab 68

64 etiladi. Xamda uning narxi hozirgi paytda qimmat bo`lganligini hisobga oladigan bo`lsak manitorni fizik ta sirlardan uzoqroqqa qo`yish haqida o`ylab ko`rish to`g`rib bo`lsa kerak. Agarda tanlangan monitor trubkali bo`lsa unda bu displeyning joylashuvi oldingi manitorning joylashuvidan ham kattaroq joyni va omillarni hisobga olishni taqazo etadi. Turupkali manitorning farqli tomonlariga uning o`zidan magnet elektr maydonlarni chaqirishini ko`rsatsak bo`ladi. Shuning uchun uni joylashtirish vaqtida boshqa elektr yoki magnit to`lqin va maydonlarni chiqaruvchi asboblardan uzoqroqda qo`yilsa manitorning ko`rsatish darajasi biroz yuqoriroq bo`lishi amerikalik olimlar tomonidan aniqlangan. Magnit yoki elektr to`lqin va maydonlar odam sog`lig`i uchun ham zarar yetkazishini hisobga oladigan bo`lsak unda turupkali manitorning kimningdir o`tirishi mumkin bo`lgan joining to`g`risiga qo`ymaslik katta ahamiyatga egadir. Shuningdek kompyuterni stol utiga qo`yilayotganda uning joylashuvini tirsaklarning bo`sh turishi oyoqlarning bir-biriga halaqt bermasligi, ko`rish burchagini to`g`ri tanlash, tovush moslamalarini to`g`ri o`rnatish, xar hil pereferiya qurilmalarini to`g`ri joylashtirish va boshqa faktorlarniham hisobga olish kerakdir.umuman olganda, ish joyi iloji borich qulay va soda bo`lishi xam operatr uchun katta imkoniyatlarni olishga yordam beradi. 4.2.Kompyuter bilan ishlaganda ko`zni himoya qilish. Kompyuter oldida o`tirganda ko`zlarning toliqishi paydo bo`lishi, bu odamning kompyuterga juda zo`riqib qarashi yoki uzoq vaqt dovmida unga tikilishidan darak beradi. Buning oldini olish uchun ko`z bo`yicha tibbiyot mutahasislari har 45 minutda ko`zlarni mashq qildirish va charchog`ini chig`arishga maslahat beradilar.bunda quidagi mashqlarni bajarish kerak; Ko`zni yumib ko`z qorachig`ini aylanma harakat qildirish. 5 daqiqa mobaynida uzoq joylashgan pridmetga va so`ng yana 5 daqiqa juda yaqn joylashgan pridmedga nigohni qaratish. Bu mashqni 10 marta qaytarish yaxshi natija beradi. Kaft bilan ko`zni berkitib, ko`z soqqalarini turli sohalarga qaratish. 69