Бараа материалын нөөцийн удирдлага (Managing Inventory)

Бараа материалын нөөцийн удирдлага (Managing Inventory) Үйлдвэрлэлийн менежмент 1 APM 261 Лекц 12 Д.Кадирбек, МВА ХААИС, ЭЗБС, Менежментийн тэнхим, 217 kadirbyek.weebly.com, kadirbyek@muls.edu.mn Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 1

АГУУЛГА 1. Нөөцийн удирдлага, түүний зорилго 2. Нөөцийн загварууд 1) Хамааралгүй эрэлттэй нөөцийн загвар a) Үр ашигт захиалгын загвар b) Үйлдвэрлэлийн захиалгын загвар c) Үнийн хөнгөлөлттэй захиалгын загвар 2) Магадлалын загварууд ба аюулгүйн нөөц Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 2

1. Нөөцийн удирдлага, түүний зорилго Нөөцийн төрлүүд 1. Түүхий эд материал (Raw material inventory) 2. Дуусаагүй үйлдвэрлэл (Work-in-process (WIP) inventory) 3. Жижиг багаж хэрэгсэл (Maintenance, repair, operating (MRO) supplies) 4. Бэлэн бүтээгдэхүүн (Finished-goods inventory) Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 3

1. Нөөцийн удирдлага, түүний зорилго Нөөцийн үүргүүд 1. Үйлдвэрлэлийн жигд ажиллагааг хангах 2. Зах зээлийн эрэлтийг бүрэн хангах 3. Худалдан авах болон тээврийн зардлыг хямдруулах 4. Нөөцийн үнийн өсөлтөөс хамгаалах Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 4

1. Нөөцийн удирдлага, түүний зорилго Нөөцийн ангилал АВС шинжилгээ (Паретогийн шинжилгээ) Нийт дүнд эзлэх хувь 100 80 60 40 20 0 A B 0 50 100 нийт тоонд эзлэх хувь Class % $ Vol % Items A 80 15 B 15 30 C 5 55 C Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 5

1. Нөөцийн удирдлага, түүний зорилго Нөөцийн ангилал АВС шинжилгээ (Паретогийн шинжилгээ) Нийт дүнд эзлэх хувь нийт тоонд эзлэх хувь Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 6

1. Нөөцийн удирдлага, түүний зорилго Нөөцийн бүртгэл 1. Тасралттай бүртгэл давтамжтай тоолж бүртгэх тодорхой хугацааны 2. Тасралтгүй буюу байнгын бүртгэл бүртгэж тоолох байнга 1. Бункерийн систем Дүүрэн Хоосон Дараачийн захиалга хийх болсныг илэрхийлж байна 2. Зураасан код Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 7

Нөөцийн загварын үндсэн ойлголтууд Хамааралгүй эрэлттэй нөөц Хамааралтай эрэлттэй нөөц Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 8

Нөөцийн загварын үндсэн ойлголтууд: Нөөцтэй холбоотой гарах зардлууд: Хадгалалтын зардал /Holding (carrying) costs/ Захиалгын зардал /Ordering costs/ Бэлтгэл ажлын зардал /Setup costs/ Нөөцийн тасалдлаас шалтгаалж гарах зардал /Shortage costs/ Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 9

1. Хамааралгүй эрэлттэй нөөцийн загварууд a) Үр ашигт захиалгын загвар (Economic Order Quantity) b) Үйлдвэрлэлийн захиалгын загвар (Production Order Quantity) c) Үнийн хөнгөлөлттэй захиалгын загвар (Quantity Discount Model) 2. Магадлалын загварууд (Probabilistic Models and Safety Stock) a) Эрэлт хувьсаж, харин захиалгын үе тогтмол байх b) Эрэлт тогтмол, харин захиалгын үе хувьсаж байх c) Эрэлт ба захиалгын үе аль аль нь хувьсаж байх 3. Нэг улирлын загвар (Single-period Model) 4. Тогтмол улирлын загвар (Fixed-period Model) Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 10

1.a) Үр ашигт захиалгын загвар Нөхцөлүүд: 1. Эрэлт тодорхой бөгөөд тогтмол байх 2. Захиалгын үе тодорхой бөгөөд тогтмол байх 3. Захиалга бүр нь тодорхой хугацаанд, бөөнөөр нийлүүлэгддэг байх 4. Тоо хэмжээний хөнгөлөлт байхгүй байх 5. Хадгалалтын ба захиалгын зардал тодорхой ба тогтмол байх 6. Нөөц тасалдахгүй байх Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 11

1.a) Үр ашигт захиалгын загвар Захиалгын хэмжээ = Q (нөөцийн максимум түвшин) Нөөцийн минимум түвшин Нөөцийн түвшин 0 Ашиглалтын түвшин Дундаж нөөц (Q*/2) Хугацаа Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 12

1.a) Үр ашигт захиалгын загвар Нөөцтэй холбоотой гарах зардлууд: Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 13

1.a) Үр ашигт захиалгын загвар Нөөцийн нийт зардал = Хадгалалтын зардал + Захиалгын зардал Q TC = HC + OC = H + 2 TC = Total Annual Cost Нийт зардал Q = Quantity to be order Захиалгын хэмжээ S = Setup or ordering cost Захиалгын зардал H = Annual holding cost per unit Нэгж бүтээгдэхүүний хадгалалтын зардал D Q S Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 14

1.a) Үр ашигт захиалгын загвар TC min TC Q = Q 2 H D + Q Q S + PD TC DS H TC = + + 0 = min Q 2 Q 2 0 Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 15

1.a) Үр ашигт захиалгын загвар Q D QH DS H = S = 2 Q 2 Q Q* = 2DS H 2 Q H = 2DS n = D Q* - Захиалгын тоо t = N n - Захиалгын мөчлөг N - Жилийн ажлын хоног Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 16

1.a) Үр ашигт захиалгын загвар Дахин захиалга хийх цэг = Хоногийн дундаж эрэлтийн хэмжээ * Захиалгын үе ROP = d * LT ROP = Reorder point Дахин захиалга хийх цэг d = Average demand per day Хоногийн дундаж эрэлт L = Lead time Захиалгын үе d = D N Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 17

1.a) Үр ашигт захиалгын загвар Дахин захиалга хийх цэг Нөөцийн түвшин (нэгж) Q* ROP (нэгж) Налалт = нэгж/хоног = d Copyright by KADIRBYEK, D., MULS LT = Захиалгын үе Хугацаа (хоног) 18

АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД БАЯРЛАЛАА Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 19