PUNCA DAN LANGKAH KESELAMATAN UNTUK MENGURANGKAN KEMALANGAN KETIKA PEMBINAAN MASS RAPID TRANSIT (MRT)

Transcription

1 PUNCA DAN LANGKAH KESELAMATAN UNTUK MENGURANGKAN KEMALANGAN KETIKA PEMBINAAN MASS RAPID TRANSIT (MRT) MASDIANA BINTI MAMAT UNIVERSITI TUN HUSSEIN ONN MALAYSIA

2 UNIVERSITI TUN HUSSEIN ONN MALAYSIA PENGESAHAN STATUS LAPORAN PROJEK SARJANA MUDA PUNCA DAN LANGKAH KESELAMATAN UNTUK MENGURANGKAN KEMALANGAN KETIKA PEMBINAAN MASS RAPID TRANSIT (MRT) SESI PENGAJIAN : 2017/2018 Saya MASDIANA BINTI MAMAT mengaku membenarkan Laporan Projek Sarjana Muda ini disimpan di Perpustakaan dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut: 1. Laporan Projek Sarjana Muda adalah hak milik Universiti Tun Hussein Onn Malaysia. 2. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi. 4. ** Sila tandakan ( ) SULIT TERHAD (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972) (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD Disahkan oleh (TANDATANGAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA) ALAMAT TETAP: 345-C Kampung Paloh Sungai Kiat, Kuala Terengganu Terengganu, Terengganu Darul Iman DR. NORPADZLIHATUN BINTI MANAP Tarikh: 01 JANUARI 2018 Tarikh: 01 JANUARI 2018 CATATAN: ** Jika Laporan Projek Sarjana Muda ini SULIT atau TERHAD, Sila Lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD

3 i PUNCA DAN LANGKAH KESELAMATAN UNTUK MENGURANGKAN KEMALANGAN KETIKA PEMBINAAN MASS RAPID TRANSIT (MRT) MASDIANA BINTI MAMAT AP Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Pengurusan Teknologi (Pembinaan) Dengan Kepujian Fakulti Pengurusan Teknologi dan Perniagaan Universiti Tun Hussein Onn Malaysia (UTHM) JANUARI 2018

4 ii PENGAKUAN Saya akui laporan projek ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya Pelajar :.. MASDIANA BINTI MAMAT Tarikh : 01 JANUARI 2018 Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan ijazah Sarjana Muda Pengurusan Teknologi (Pembinaan) Dengan Kepujian. Penyalia :... DR. NORPADZLIHATUN BINTI MANAP Tarikh : 01 JANUARI 2018

5 iii DEDIKASI Syukur kehadrat ilahi kerana memanjangkan usiaku hingga ke saat ini dan Berjaya mengharungi liku-liku kehidupan disini. Khas buat ibunda tersayang Maimunah binti Che Ngah serta ahli keluarga yang lain, pencapaian ke tahap ini adalah berkat doa dan restu dari kalian. Terima kasih di atas dorongan dan sokongan disepanjang hayat hidupku. Dari segi masa, tenaga, kewangan serta pelbagai nasihat dan kata-kata semangat yang sangat membantu. Berkat kesabaran dan ketabahan kalian membakar semangatku untuk mengharungi dunia yang penuh dengan onak duri dan dugaan. Terima kasih di atas segala restu yang telah diberikan. Buat rakan-rakan seperjuangan Nadiah, Amira, Fazila, Faris, Zafirah, Ejat dan Adibah terima kasih di atas segala pertolongan yang diberikan sepanjang perkenalan kita. Semoga persahabatan ini disulami dengan rasa jujur dan ikhlas di dalam diri kita serta berkekalan hingga akhir hayat. Kepada pensyarah yang dikasihi Dr. Norpadzlihatun binti Manap jutaan terima kasih atas segala bantuan, nasihat, pendapat dan tunjuk ajar yang diberikan. Semoga jasa kalian semua diberkati Tuhan.

6 iv PENGHARGAAN Assalamualaikum w.b.t. Alhamdulillah, segala puji bagi Allah S.W.T pemilik sekalian alam dan selawat serta salam ke atas Nabi Muhammad S.A.W. Syukur ke hadrat Allah S.W.T kerana dengan limpah kurnianya, Laporan Projek Sarjana Muda yang bertajuk Punca Dan Langkah Keselamatan Untuk Mengurangkan Kemalangan Ketika Pembinaan Mass Rapid Transit (MRT) ini dapat disiapkan dengan jayanya. Di sini saya ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih kepada penyelia saya iaitu Dr. Norpadzlihatun Binti Manap kerana telah banyak memberikan tunjuk ajar, bimbingan dan panduan sepanjang penulisan ini berlaku sehingga kajian ini berjaya dilaksanakan. Kesabaran daripada penyelia amat saya hargai dan ilmu serta nasihat yang dikongsikan akan saya ingati dan dijadikan panduan untuk masa akan datang. Setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan terima kasih ini juga saya ucapkan kepada Prof. Madya Dr Haryati Binti Shafii dan Prof. Madya Dr Goh Kai Chen serta Prof. Madya Dr Aryani Binti Ahmad Latiffi iaitu panel-panel yang telah sudi berkongsi ilmu dan maklumat yang diperlukan untuk melengkapkan kajian ini. Akhir sekali, terima kasih diucapkan kepada responden yang terlibat dalam menjawab soal selidik bagi menjayakan kajian ini. Budi baik kalian akan saya kenang hingga ke akhir hayat.

7 v ABSTRAK Industri pembinaan memainkan peranan penting dalam pembangunan Malaysia dan menjadi penyumbang utama negara dalam mencapai Visi Selain peningkatan projek pembinaan, sektor ini juga menghadapi masalah dan cabaran termasuk isu kemalangan terutama di kawasan tapak pembinaan yang merupakan faktor yang menyumbang ke arah peningkatan jumlah kecederaan dan kematian pekerja setiap tahun. Kejadian kemalangan di tapak bina didalam industri binaan sering dikaitkan dengan kecuaian dalam perlaksanaan pekerjaan, pengabaian aspek keselamatan, pengabaian program-program kesedaran dan latihan, tiadanya disiplin, kurangnya komunikasi serta lain-lain lagi gangguan luar yang meningkatkan lagi faktor pengaruh terjadinya kemalangan yang semakin meningkat. Kajian ini dijalankan adalah bagi mengetahui apakah punca yang menyebabkan kemalangan berlaku di MRT dan mencadangkan langkah-langkah yang sesuai bagi mengurangkan kadar kemalangan. Skop kajian adalah di projek pembinaan MRT Selangor. Responden utama yang terlibat dalam kajian ini ialah kontraktor dan pekerja yang melaksanakan aktiviti pembinaan MRT. Pengumpulan data kajian diperolehi dari kajian literatur melalui data sekunder iaitu bahan rujukan dan media eletronik. Manakala pengumpulan data primer dilakukan dengan kaedah kuantitatif melalui edaran borang soal selidik kepada responden. Hasil pengumpulan data dianalisis menggunakan perisian Statistical Package Social Science (SPSS). Punca utama yang menyumbang kepada kemalangan di MRT ialah masalah bahasa dalam kalangan pekerja asing. Seterusnya, langkah keselamatan utama yang dicadangkan ialah pihak bertanggungjawab perlu memastikan pencahayaan di kawasan pembinaan pada waktu malam adalah berkualiti. Berdasarkan dapatan kajian yang telah diperolehi, diharapkan dapat memberi manfaat kepada semua pihak yang terlibat dalam pembinaan MRT bagi mengurangkan kemalangan dan beberapa cadangan telah dikemukakan bagi membantu kajian lanjutan pada masa akan datang.

8 vi ABSTRACT The construction industry plays an important role in Malaysia's development and becomes a major contributor to the country's vision of achieving Vision In addition to the construction project's improvement, the sector also faces problems and challenges including accidental issues especially in construction site areas which contributes to increasing number of injuries and deaths employees every year. Accidental occurrences in construction sites in the building industry are often associated with negligence in job execution, neglect of safety aspects, neglect of awareness and training programs, lack of discipline, lack of communication and other external interventions that further increase the factors of the growing number of accidents. The study was conducted to determine the cause of the accident at the MRT and to propose appropriate measures to reduce the rate of accident. The scope of the study is in the Selangor MRT construction project. The main respondents involved in this study were contractors and employees who carried out MRT construction activities. The data collection was obtained from literature study through secondary data, reference material and electronic media. While primary data collection was done by quantitative method through distribution of questionnaires to respondents. Data collection was analyzed using the Statistical Package Social Science (SPSS) software. The main cause contributing to the accident at MRT is the problem of language among foreign workers. Furthermore, the main safety measure proposed is the responsible party to ensure lighting in the construction area at night is of high quality. Based on the findings obtained, it is expected to benefit all parties involved in MRT construction to reduce accidents and some suggestions have been forwarded to assist further research in the future.

9 vii KANDUNGAN PERKARA JUDUL PENGAKUAN DEDIKASI PENGHARGAAN ABSTRAK ABSTRACT KANDUNGAN SENARAI RAJAH SENARAI JADUAL SENARAI SINGKATAN HALAMAN i ii iii iv v vi vii xiv xvi xvii BAB 1 PENGENALAN Pengenalan Latar Belakang Kajian Penyataan Masalah Persoalan Kajian Objektif Kajian Skop Dan Had Kajian Kepentingan Kajian Jangkaan Hasil Kajian Kesimpulan 9

10 viii BAB 2 KAJIAN LITERATUR Pengenalan Keselamatan Dan Kesihatan Di Tapak Bina Definisi Keselamatan Definisi Kesihatan Transit Aliran Massa (MRT) Hazard Definisi Risiko Bahaya Keselamatan Dan Keshatan Di Tapak Bina Konsep Keselamatan Dan Kesihatan 17 Di Tempat Kerja Peranan Majikan Dalam Pencegahan Kemalangan Peranan Pekerja Dalam Pencegahan Kemalangan Punca-punca kemalangan terbahagi kepada 20 3 sumber utama 2.4 Punca-Punca Yang Boleh Menyumbang 22 Kepada Kemalangan Di Tapak Projek MRT Kesihatan Pekerja Kekurangan Kepipis Jejambat Tekanan Dan Stres Kekurangan Pencahayaan Di Tapak Bina Bunyi Masalah Bahasa Kegagalan Pihak Pengurusan Memberi 27 Maklumat Kepada Pekerja Kegagalan Majikan Memberi Latihan 27 Kepada Pekerja 2.5 Langkah-Langkah Keselamatan Ketika Pembinaan 28 Projek MRT Dijalankan Alat Perlindungan Peribadi Latihan Keselamatan dan Pekerjaan Motivasi 30

11 ix Berhenti Rehat Dan Tempoh Makan Perlantikan Pegawai Keselamatan dan Kesihatan Pengambilan Kakitangan Yang Mencukupi Dan 32 Penjadualan Lampu Kesimpulan 34 BAB 3 METODOLOGI KAJIAN Pengenalan Rekabentuk Kajian Pengumpulan Data Data Primer Data Sekunder Instrumen Kajian Kaedah Kuantitatif Populasi Dan Sampel Kajian Populasi Kajian Sampel Kajian Analisis Data Kesimpulan 41 BAB 4 ANALISIS DAN PERBINCANGAN Pengenalan Kawasan Kajian Analisis Kajian Soal selidik Bahagian A: Latar Belakang Responden Jantina Umur Bangsa Pengalaman Bekerja Jawatan Bahagian B: Punca-punca Yang Menyumbang 47 Kepada Kemalangan Di Tapak Projek Mass Rapid Transit (MRT)

12 x Kebersihan Kawasan Kerja Tidak 48 Berada Dalam Keadaan Yang Baik Kekurangan Penggunaan Alat Perubatan 49 Ketika Berlaku Kecemasan Tugas Yang Diberikan Diluar 50 Kemampuan Sehingga Mendatangkan Stress Hubungan Pekerja Dengan Pengurus 51 Kurang Baik Pencahayaan Lampu Di Tempat 52 Pembinaan Ketika Waktu Malam Tidak Memuaskan Bilangan Lampu Yang Disediakan 53 Kurang Mencukupi Untuk Menerangi Kawasan Pembinaan Ketika Waktu Malam Bunyi Yang Bising Membuatkan Pekerja 54 Tidak Dapat Mendengar Arahan Yang Diberikan Dengan Baik Kebisingan Membuatkan Pekerja 55 Hilang Fokus Ketika Bekerja Masalah Bahasa Menyukarkan Pekerja 56 Untuk Memahami Arahan Yang Diberikan Dengan Baik Pekerja Sering Mengalami Masalah 57 Komunikasi Dengan Pekerja Lain Pemeriksaan Terperinci Terhadap 58 Keseluruhan Sistem Kerja Jarang Dilakukan Tugas Yang Diberikan Tidak Dijadualkan 59 Dengan Baik Pekerja Kurang Diberikan Latihan Induksi Penerangan Terperinci Tentang 61 Pengendalian Peralatan Dan Mesin Kepada Pekerja

13 xi Bahagian C: Langkah-Langkah Keselamatan 62 Ketika Pembinaan Projek MRT Dijalankan Setiap Pekerja Disediakan Peralatan 62 Keselamatan Mengikut Bidang Kerja Penyelenggaraan Keselamatan Sentiasa 63 Dilakukan Oleh Pengurus Majikan Sentiasa Menambahbaik Latihan 64 Induksi Kepada Pekerja Baru Dan Latihan Yang Berterusan Kepada Pekerja Lama Program Keselamatan Dipertingkatkan Pekerja Sentiasa Diberikan Motivasi 66 Sebelum Dan Ketika Bekerja Oleh Penyelia Supaya Sentiasa Mengikut Peraturan Menyediakan Skim Anugerah Keselamatan 67 Bagi Pekerja Yang Mematuhi Peraturan Di Tempat Kerja Jika Penat Melakukan Kerja, Pekerja 68 Dibolehkan Untuk Berhenti Rehat Dan Diberikan Tempoh Makan Yang Mencukupi Pekerja Syif Malam Dibenarkan Rehat 69 Kecil Untuk Melakukan Regangan Penilaian Keselamatan Oleh Pegawai 70 Keselamatan Dan Ahli Jawatan Kuasa Dilaksanakan Secara Terperinci Penyediaan Laporan Kekerapan Dan 71 Tahap Kemalangan Bagi Suatu Tempoh Tertentu Pengambilan Kakitangan Yang 72 Mencukupi Dan Penjadualan Kerja Yang Cekap Membantu Pekerja Untuk Melaksanakan Kerja Yang Diberikan Berjalan Dengan Lancar Kakitangan Mencukupi Memudahkan 73

14 xii Pekerja Untuk Bekerja Penambahan Bilangan Lampu 74 Memberikan Keselesaan Pekerja Yang Bekerja Pada Waktu Malam Pencahayaan Ditempat Kerja Sangat 75 Berkualiti 4.4 Rumusan Soal Selidik Rumusan Soal Selidik Bahagian B Iaitu 77 Punca-Punca Yang Menyumbang Kepada Kemalangan Di Tapak Projek Mass Rapid Transit (MRT) Rumusan Soal Selidik Bahagian C Iaitu 81 Langkah-Langkah Keselamatan Ketika Pembinaan Projek MRT Dijalankan 4.5 Bahagian D: Cadangan Dan Komen Kesimpulan 90

15 xiii BAB 5 KESIMPULAN DAN CADANGAN Pengenalan Pencapaian Objektif Kesimpulan Objektif Pertama: Mengenalpasti 92 Punca-Punca Yang Menyumbang Kepada Kemalangan Di Tapak Projek MRT Kesimpulan Objektif Kedua: Mencadangkan 93 Langkah-langkah Keselamatan Ketika Pembinaan Di Tapak Projek MRT Dijalankan 5.3 Limitasi Kajian Cadangan Penambahbaikan Terhadap Keselamatan 95 Dan Kesihatan Pekerja Di Mass Rapid Transit (MRT) Bahagian D: Cadangan Dan Komen Cadangan Kajian Lanjutan Kesimpulan 97 RUJUKAN LAMPIRAN

16 xiv SENARAI RAJAH 1.1 Statistik kemalangan pekerjaan bagi sektor pembinaan Carta Alir Metodologi Kajian Umur responden Bangsa Pengalaman bekerja responden Jawatan Responden Kebersihan kawasan kerja tidak berada dalam keadaan 48 yang baik 4.7 Kekurangan penggunaan alat perubatan ketika berlaku 49 kecemasan 4.8 Tugas yang diberikan diluar kemampuan sehingga 50 mendatangkan stress 4.9 Hubungan pekerja dengan pengurus kurang baik Pencahayaan lampu ditempat pembinaan ketika waktu 52 malam tidak memuaskan 4.11 Bilangan lampu yang disediakan kurang mencukupi 53 untuk menerangi kawasan pembinaan ketika waktu malam 4.12 Bunyi yang bising membuatkan pekerja tidak dapat 54 mendengar arahan yang diberikan dengan baik 4.13 Kebisingan membuatkan pekerja hilang fokus ketika bekerja Masalah bahasa menyukarkan pekerja untuk memahami 56 arahan yang diberikan dengan baik 4.15 Pekerja sering mengalami masalah komunikasi dengan 57 pekerja yang lain 4.16 Pemeriksaan terperinci terhadap keseluruhan sistem kerja 58 jarang dilakukan 4.17 Tugas yang diberikan tidak dijadualkan dengan baik 59

17 xv 4.18 Pekerja kurang diberikan latihan induksi Penerangan terperinci tentang pengendalian peralatan dan 61 mesin kepada pekerja 4.20 Setiap pekerja disediakan peralatan keselamatan mengikut 62 bidang kerja 4.21 Penyelenggaraan keselamatan sentiasa dilakukan oleh pengurus Majikan sentiasa menambahbaik latihan induksi kepada pekerja 64 baru dan latihan yang berterusan kepada pekerja lama 4.23 Program keselamatan dipertingkatkan Pekerja sentiasa diberikan motivasi sebelum dan ketika 66 bekerja oleh penyelia supaya sentiasa mengikut peraturan 4.25 Menyediakan skim anugerah keselamatan bagi pekerja yang 67 mematuhi peraturan di tempat kerja 4.26 Jika penat melakukan kerja, pekerja dibolehkan untuk berhenti 68 rehat dan diberikan tempoh makan yang mencukupi 4.27 Pekerja syif malam dibenarkan rehat kecil untuk melakukan 69 regangan 4.28 Penilaian keselamatan oleh pegawai keselamatan dan ahli 70 jawatan kuasa dilaksanakan secara terperinci 4.29 Penyediaan laporan kekerapan dan tahap kemalangan bagi 71 suatu tempoh tertentu 4.30 Pengambilan kakitangan yang mencukupi dan penjadualan 72 kerja yang cekap membantu pekerja untuk melaksanakan kerja yang diberikan berjalan dengan lancar 4.31 Kakitangan mencukupi memudahkan pekerja untuk bekerja Penambahan bilangan lampu memberikan keselesaan 74 pekerja yang bekerja pada waktu malam 4.33 Pencahayaan ditempat kerja sangat berkualiti 75

18 xvi SENARAI JADUAL 4.1 Klasifikasi Skala Indeks oleh Mc Caffer dan Majid (1997) Rumusan Analisis Soal Selidik Bahagian B Iaitu 78 Punca-Punca Yang Menyumbang Kepada Kemalangan Di Tapak Projek Mass Rapid Transit (MRT) 4.3 Rumusan Soal Selidik Bahagian C Iaitu Langkah-Langkah 82 Keselamatan Ketika Pembinaan Projek Mrt Dijalankan 4.4 Cadangan Responden Mengenai Keselamatan Dan Kesihatan 87 Pekerja Di MRT

19 xvii SENARAI SINGKATAN MRT SPSS JKKP Mass Rapid Transit Statistical Package for the Social Sciences Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan

20 1 BAB 1 PENGENALAN 1.1 Pengenalan Keselamatan di tapak bina merupakan satu faktor yang sangat penting, dan walaupun dengan mempunyai tapak yang kemas dapat mengurangkan bilangan kemalangan, namun masih terdapat banyak aspek yang perlu dititikberatkan. Kejadian kemalangan di tapak bina didalam industri binaan sering dikaitkan dengan kecuaian dalam perlaksanaan pekerjaan, pengabaian aspek keselamatan, pengabaian program-program kesedaran dan latihan, tiadanya disiplin, kurangnya komunikasi serta lain-lain lagi gangguan luar yang meningkatkan lagi faktor pengaruh terjadinya kemalangan yang semakin meningkat. Kemalangan maut yang berlaku di tapak projek Transit Aliran Massa (MRT) di Kota Damansara, yang mengorbankan tiga nyawa jelas menunjukkan kelalaian dalam pelaksanaan prosedur keselamatan di tempat kerja. Berdasarkan statistik kemalangan pekerjaan mengikut negeri pada tahun 2016, Selangor merupakan negeri kedua mencatatkan kemalangan maut tertinggi iaitu sebanyak 39 kes dan didahului oleh Sarawak iaitu sebanyak 42 kes. Statistik bagi kemalangan dalam sektor pembinaan pula mencatatkan kemalangan yang paling tinggi iaitu 99 orang maut. Jumlah ini mendahului 9 sektor yang lain. Manakala bagi kemalangan tanpa kehilangan upaya kekal, sektor pembinaan mencatatkan seramai 129 orang. Sektor yang sama mencatatkan kemalangan yang mengakibatkan hilang upaya kekal ialah 5 orang, (Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Malaysia, 2017).

21 2 Sektor pembinaan mencatatkan data yang paling tinggi hampir setiap tahun. Hal ini kerana sektor pembinaan merupakan sektor yang mempunyai hazard yang banyak dan sukar dikawal. Tambahan lagi lambakan perja asing yang membanjiri sektor pembinaan bagi memenuhi keperluan tenaga buruh mungkin menyumbang kepada masalah komunikasi dalam penyampaian maklumat dan latihan berkaitan keselamatan di tapak bina. Pekerja yang tidak dapat maklumat dan pengetahuan yang secukupnya sukar untuk mentafsir risiko dan bahaya dalam setiap pekerjaan yang dilakukan. Ini seterusnya menyumbang kepada praktis yang tidak selamat dan kewujudan keadaan kerja yang tidak selamat dapat menyumbang kepada kemalangan di tempat kerja. Justeru itu, keselamatan dan kesihatan pekerja (KKP) di tempat kerja adalah satu elemen pembangunan yang perlu dititikberatkan bagi menghargai titik peluh warga kerja di tempat kerja. Sebagaimana yang telah digariskan, hak untuk hidup adalah salah satu hak asasi manusia sebagaimana hak untuk bekerja dalam keadaan tempat kerja yang selamat dan sihat daripada sebarang risiko. Seperti yang sedia maklum, Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerja telah digubal pada 1994, untuk memupuk serta mengalakkan kesedaran dan keselamatan di tempat kerja. 1.2 Latar Belakang Kajian Keselamatan dan kesihatan menjadi agenda yang utama sesebuah organisasi kerana disedari bahawa persekitaran yang selamat dan tidak mendatangkan risiko adalah hal yang penting kepada semua pekerja. Pekerjaan yang berisiko berlakunya kemalangan menyebabkan masalah yang serius terhadap organisasi dan meningkatkan kos terhadap industri serta negara. Selain itu, keselamatan dan kesihatan di tempat kerja juga perlu diambil serius dalam memastikan tiada risiko yang akan mengakibatkan kemalangan dan memberi kesan kepada pekerja syarikat dan kawasan persekitaran. Projek MRT Lembah Klang (KVMRT) melibatkan pembinaan jaringan pengangkutan awam yang berasaskan rel, yang akan berintegrasi dengan sistemsistem transit aliran ringan atau light rail transit (LRT), monorel, KTM Komuter, KLIA Ekspres dan KLIA Transit. Sistem-sistem pengangkutan rel ini akan menjadi tulang belakang perkhidmatan pengangkutan awam kawasan Greater Kuala Lumpur/Lembang Klang.

22 3 Projek Mass Rapid Transit (MRT) mewakili salah satu projek kemasukan ekonomi yang dikenal pasti untuk Kawasan Ekonomi Utama Negara Kuala Lumpur / Lembah Klang di bawah Program Transformasi Ekonomi. Sistem MRT yang baru dijangka akan meningkatkan dan mengubah secara radikal dan mengubah laluan pengangkutan awam yang buruk dan tidak mencukupi di Kuala Lumpur dan untuk memajukan kawasan metropolitan Kuala Lumpur yang setaraf dengan bandar yang maju. Barisan baru akan meningkatkan rangkaian kereta api pantas Kuala Lumpur dari 15 km per juta orang pada tahun 2010 kepada 40 km per juta orang setelah selesai. Cadangan itu juga membayangkan peningkatan lima kali ganda dalam penumpang kereta api, sejajar dengan sasaran kerajaan untuk kegunaan pengangkutan awam di Lembah Klang sebanyak 40% menjelang 2020 daripada 18% pada tahun Barisan 3 sistem - Circle Line, mengelilingi bandaraya Kuala Lumpur dan Jalur Radial Merah dan Hijau, yang meliputi radius 20 km di arah tenggara-barat laut dari pusat bandar - akan mengintegrasikan sistem transit pesat semasa di Kuala Lumpur dan berkhidmat kawasan berkepadatan tinggi yang kini tidak diservis dengan kereta api yang pantas. Kira-kira 90 stesen baru dirancang dalam konsep "Wheel and Spoke" ini, di mana 26 di pusat bandar akan berada di bawah tanah. Kapasiti penumpang akan menjadi 2 juta penumpang sehari. Kos projek awal yang akan dibiayai oleh kerajaan, dianggarkan oleh Gamuda-MMC pada RM36 bilion, mewakili projek prasarana terbesar yang pernah dilakukan di Malaysia. Pengerusi Institut Keselamatan dan Kesihatan Pekerja (NIOSH) Tan Sri Lee Lam Thye berkata, Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (OSH) atau keselamatan di tempat kerja adalah satu perkara yang tidak boleh dipandang ringan atau diambil mudah. Berkali-kali telah terbukti bahawa kegagalan untuk menerapkan dan melaksanakan peraturan dan prosedur keselamatan akan memudaratkan mereka yang berada di tempat kerja. Kemalangan maut yang berlaku di tapak projek Transit Aliran Massa (MRT) di Kota Damansara, yang telah mengorbankan tiga nyawa jelas menunjukkan kelalaian dalam pelaksanaan prosedur keselamatan di tempat kerja. Kontraktor bertanggungjawab memastikan keselamatan buruh di tapak bina adalah terjamin. Oleh itu, dengan mengenalpasti punca-punca yang menyumbang kepada kemalangan ditapak bina, kejadian yang tidak diingini dapat dikurangkan. Keselamatan buruh merupakan suatu aspek penting dalam sesebuah organisasi bagi memastikan kebajikan buruh terpelihara disamping mengurangkan risiko kemalangan di tapak bina.

23 4 Akibat daripada kemalangan tersebut, segelintir pihak tampil menunding jari menyalahkan pihak berkuasa. Walaupun ada kebenarannya, tetapi pada hakikatnya, tanggungjawab utama memastikan keselamatan dan kesihatan pekerjaan (KKP) perlu dipikul oleh pelbagai pihak yang mempunyai kewajipan yang jelas dinyatakan di sisi undang-undang. Pihak yang dimaksudkan adalah pemaju, konsultan rekabentuk (seperti arkitek dan jurutera), kontraktor dan pekerja. Justeru, adalah penting bagi semua pihak memahami kehendak perundangan berkenaan tugas dan tanggungjawab mereka. Usaha yang bersepadu serta muafakat melibatkan semua pihak perlu digembleng bagi menangani isu-isu KKP yang telah sekian lama berakar umbi di dalam industri pembinaan di negara ini. Kurang penglibatan dan komitmen dalam kalangan pihak tersebut telah menyebabkan usaha-usaha positif KKP ke arah pencegahan kemalangan sukar direalisasikan. Tambahan pula, suasana dan persekitaran pekerjaan di tapak pembinaan amat dinamik dan sering berubah-ubah, bergantung kepada kemajuan projek, sekaligus menyebabkan majikan dan pekerja terdedah kepada hazad dan risiko yang berbeza saban hari. Ini belum termasuk lagi faktor kejadian alam seperti hujan lebat dan ribut.

24 5 1.3 Penyataan Masalah Isu keselamatan di tapak bina khususnya kepada pekerja merupakan satu aspek yang perlu diberi perhatian sepenuhnya oleh pihak kontraktor (JKKP, 2015). Sikap kontraktor yang kurang mementingkan aspek keselamatan di tapak pembinaan merupakan punca utama kerapnya berlaku kemalangan di kawasan itu. Ketua Pengarah Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Malaysia (DOSH) Datuk Mohtar Musri berkata meskipun pemeriksaan dilakukan namun mereka gagal mematuhi prosedur keselamatan yang telah ditetapkan. "Penguatkuasaan yang ada sudah mencukupi, cuma pelaksanaan daripada majikan (kontraktor) itu tidak efektif. Misalnya bila diperiksa, topi keselamatan tidak dipakai dan jaring keselamatan yang berkoyak tidak diganti (Astro Awani, 2016). Sebanyak 117 kes insiden kemalangan yang berlaku di tapak bina seluruh negara telah direkodkan dalam tempoh empat tahun dari 2012 hingga Menteri Kerja Raya, Datuk Seri Fadillah Yusoff berkata, daripada jumlah tersebut, kes kematian yang dicatatkan ialah seramai 87 orang terdiri daripada 62 pekerja asing dan 25 pekerja tempatan serta orang awam. Berdasarkan statistik Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (CIDB), jumlah 117 insiden kemalangan di tapak pembinaan ini melibatkan 88 projek swasta dan 29 projek kerajaan. Manakala bilangan kes kenderaan pula melibatkan 93 orang terdiri daripada 73 pekerja asing dan 20 pekerja tempatan serta orang awam. Sebanyak 150 kes telah diambil tindakan oleh pihaknya dan CIDB mengikut pindaan Akta Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia 1994 (Akta 520) yang mula berkuatkuasa 1 Jun 2015, (Kosmo Online, 2016). Namun begitu berdasarkan kepada statistik kemalangan di tapak bina yang dilaporkan kepada Jabatan Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan (DOSH), kemalangan masih berada pada tahap yang tinggi dan membimbangkan. Berdasarkan Graf 1 di bawah, didapati ianya telah menurun sedikit dari 177 kes pada tahun 2012 kepada 164 kes di tahun Sehingga bulan Disember 2014 sebanyak 172 kes telah pun dilaporkan. Bagi tahun 2015 pula, kemalangan ditempat kerja dilaporkan meningkat kepada 237 kes, dan menurun sebanyak 4 kes menjadi 233 kes pada tahun Statistik ini amat membimbangkan kerana akan menjejaskan pandangan masyarakat pada sektor pembinaan. Jabatan Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan (DOSH) berpendapat, semua

25 6 pihak khususnya majikan dan juga pekerja perlu mengambil inisiatif bagi membendung kejadian kemalangan ini dari terus meningkat. Kemalangan dalam sektor pembinaan masih tinggi walaupun Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (AKKP) 1994 telah diperkenalkan. Oleh hal yang demikian, semua pihak perlu memainkan peranan yang penting bagi mengurangkan kemalangan di tapak bina. Statistik Kemalangan Pekerjaan Bagi Sektor Pembinaan Dari Tahun 2012 Sehingga Rajah 1.1: Statistik kemalangan pekerjaan bagi sektor pembinaan dari tahun 2012 sehingga Sumber: Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Malaysia, Pada 18 Ogos 2014, Syarikat Mass Rapid Transit Corporation (MRT Corp) memaklumkan satu kemalangan telah berlaku di sebuah tapak pembinaan MRT berhampiran bekas Institut Penyelidikan Getah Malaysia di Kota Damansara di Petaling Jaya. Dalam kenyataannya, sebuah jambatan konkrit sepanjang 38 meter dan seberat 300 tan yang dalam pembinaan dikatakan telah tertanggal dari tiangnya dan terjatuh. Kemalangan ini menyebabkan tiga pekerja binaan lelaki warga Bangladesh maut. Manakala pada 27 Februari, seorang pekerja warga Bangladesh maut manakala seorang lagi cedera apabila bahagian konkrit landasan projek Mass Rapid Transit (MRT) di Tapak Portal Semantan dipercayai terputus dan menghempap pekerja tersebut.